Erzurumajans-Anadolunun Türk tarihinin, kültür ve medeniyetinin, merkez şehirlerinden olan Erzurumun özellikle son iki yüzyılda, büyük acılar çektiğini belirten Vali Memiş, İşgal ve katliamlara maruz kaldı. Fakat her defasında, yüksek inancı sayesinde, ayağa kalkmasını bildi. Erzurum, Birinci Dünya Savaşında büyük acılar yaşayıp, ihanetlerle sırtından hançerlendi. 16 Şubat 1916 Rus işgalinin ardından, Rus kuvvetlerinden destek alan Ermeni çetecilerince, gerçekleştirilen Müslüman kıtali insanlık tarihine kara bir leke olarak geçti dedi.
Ermeni Taşnak ve Hınçak çetelerinin, Aşkale, Alaca ve Cinis köylerinde, Erzurum Yanıkderede, Yeşilyayla ve Tepeköyde, şehir merkezinde, özellikle Ezirmikli Osmanağa ve Mürsel Paşa konaklarında, Pasinler Demir Döven (Tımar) köylerinde, kısaca, bölgenin dört bir yanında, toplu katliamlar yapıldığını anlatan Vali Okay Memiş, Masum, savunmasız, kadın, çocuk ve yaşlı binlerce Müslüman, akla hayale gelmeyecek en vahşi yöntemlerle katledildiler. Bölgedeki Müslüman nüfusa yapılan soy kırım acı bir hatıra olarak hâlâ zihinlerdedir.
Ermeni çeteleri, Sivastan başlayarak, Doğu Karedeniz, Kuzey Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu illerini Ermenistan yapmak gayesiyle hareket ediyorlardı. Doğu Anadoluda kurulacak Ermenistanın başkenti Erzurum olacaktı. Ermeni çetelerine liderlik eden Antranik Paşa bu maksatla karargâhını Erzurumda kurmuş, emrindeki çeteler, bölgede, masum Müslüman halka karşı bir cinayet makinası gibi harekât etmişlerdi.
Bu, meşum, Ermeni emelini tarumar etmek üzere harekete geçen, asker ve subay mevcudunun büyük bölümü, bölge insanından oluşan, 3. Orduya bağlı, Kazım Karabekir Paşa kumandasındaki 9. Kafkas Kolordusu, sağ kalan mazlumların imdadına yetişti. Bin yıldır Türk vatanının şarktaki göz bebeği olan şehri Erzurum, 12 Mart 1918 tarihinde, zalimlerin zulmünden kurtarıldı.
Erzurum, Kahraman ordumuzu daima minnet ve şükranla anmaktadır.
Öte yandan, eli silah tutan evlatlarının ordu saflarında mücadele ettiği Erzurumda, din hizmetleriyle uğraşan, fakat düşmana karşı, 70 atlıdan oluşan müfrezesiyle, mücadele eden, Alvarlı Efe gibi, zatları da daima hürmet ve muhabbetle anıyoruz diye konuştu.
Bin yıldır, Anadolunun doğu kapısı olarak, vatan koruyuculuğu yapan Erzurumun kurtuluşunu müteakip, işgal altındaki başkent ve diğer yurt toprakları için kıyama karar verdiğini ve büyük bir kongre hazırlığına giriştiğini dile getiren Vali Memiş daha sonra şunları kaydetti;
Devletimizin kurucusu Mustafa Kemal Paşa, ekibiyle beraber, esir İstanbuldan gelip, özgür Erzurumda, katıldığı ve başkanlık yaptığı Erzurum Kongresinde, Türkiye Cumhuriyetinin temellerini attı ve milli mücadelenin kıyamını Erzurumdan başlattı.
Büyük milletlerin, dışta ve içte, düşmanları daima olagelmiştir. Erzurum, Türk milli varlığının istinat ettiği tarihi bir şehir olması hasebiyle, milletin birlik ve beraberliğini bozmak isteyen, fitne ve fesat peşinde koşan kesimlere daima karşı çıkmıştır. Vatanın, birliği ve dirliği yanında, koşulsuz, yer almıştır. Erzurum, devletin yurt dışında yapmaya mecbur bırakıldığı askeri tüm harekatleri desteklediği gibi, milli iradeye el ve dil uzatan, 15 Temmuz hain kalkışma girişimi karşısında da, tarihte olduğu gibi, derhal ayağa kalkmış, hükümete ve devletine sahip çıkmıştır.
Bu vesileyle, 12 Mart 1921de gerçekleşen İstiklal Marşımızın kabulünün 99ncu yıl dönümünü de kutluyor, milli şairimiz Mehmet Akif Ersoyu da minnet ve rahmetle yâd ediyorum.
Ayrıca, sınır ötesinde Bahar Kalkanı Harekâtında ve sınırlarımız içerisinde devletimizin bekası ve şanlı bayrağımızın dalgalanması için canlarını feda eden şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmet, minnet ve şükranla anıyorum.
Allah, şanlı ordumuzu ve güvenlik güçlerimizi daima muzaffer kılsın.
Bu duygu ve düşüncelerle, istiklal ve istikbalimizin simgesi, şanlı ay yıldızlı bayrağımızın ebediyen dalgalanmasını Allahtan diliyor; tüm Erzurum luların bu mutlu ve tarihi gününü kutluyor, sevgi ve saygılarımı sunuyorum.
