Atatürk Üniversitesi Öğretim Görevlisi Gazeteci-Yazar M. Talat Uzunyaylalı, Ege Bölgesi Erzurum Dernekler Birliği Federasyonu Kadın Kolları’nın davetlisi olarak gittiği İzmir’de “Erzurum, Erzurumlu Ruhu ve Nene Hatun” konulu bir ko
Erzurum Ajans-Atatürk Üniversitesi Öğretim Görevlisi Gazeteci-Yazar M. Talat
Uzunyaylalı, Ege Bölgesi Erzurum Dernekler Birliği Federasyonu Kadın
Kolları’nın davetlisi olarak gittiği İzmir’de “Erzurum, Erzurumlu Ruhu
ve Nene Hatun” konulu bir konferans verdi.
Ege Bölgesi Erzurum
Dernekler Birliği Federasyonu Kadın Kolları’nın 8 Mart Dünya Kadınlar
Günü nedeniyle Selahattin Akçiçek Kültür Merkezi'nde düzenledikleri
gecede konuşan yazar Uzunyaylalı, 1918 Mart’ında Ermeni zulmünden
kurtarılan Erzurum’un bir yangın yeri olduğunu hatırlatarak, “İstanbul
Paşalarının yangın yeri olan Erzurum’a gelmesi ve Türk milletinin bu
yangın yerinden tekrar ayağa kalkması muhteşemdir ve benzersizdir” dedi.
Erzurum’un
ve tüm doğu illerinin kurtarılmasına öncülük eden Kazım Karabekir gibi
vatanperver Osmanlı Paşalarının, Mondros Ateşkesinin dağıttığı Osmanlı
devletinin karanlıklara gömüldüğü o günlerde “Gerekirse Erzurum ve
Kafkas dağlarında 50 yıl mücadele eder, Türklüğü yok ettirmeyiz!”
demelerini hatırlatan Uzunyaylalı, şöyle devam etti:
“Paşaların
Erzurumlu ruhuna güvenmeleri boşuna değildir. Onlara bu sözü söyleten,
onları bu şehre yönlendiren, bu şehrin tarihte oynadığı rol ve
vatan-millet konusunda gösterdiği yüksek hamiyettir. Türk Milletini
yeniden bir devlet çatısı altında toplayan Erzurum Kongresi’nin
Erzurumlunun öncülüğünde yapılmış olması, enkaz haline gelmiş bir
şehirden böylesi gür bir sadânın yükselmesi, nasıl bir aidiyetin
varisçileri olduğumuzu göstermesi bakımından, bunun gururu, tüm
Erzurumlular olarak hepimize yeter.”
93 HARBİ VE NENE HATUNLAR
“93
Harbi’nde (1877-78 Osmanlı Rus Harbi) Kars ve Erzurum ahalisi, savaşan
ordunun çoğu neferi kendi evladı olan askerlerine, canıyla ve malıyla,
büyük hamiyetlerde bulundu. Savaşı yöneten Ahmet Muhtar Paşa’nın özel
yaveri olarak çalışan ve 93 Harbi’nin tüm safahatına şahit olan, resmi
yazışmalarını yapan Erzurumlu Mehmet Arif Bey, 93 Harbi’ni anlattığı
‘Başımıza Gelenler’ kitabında bu konuyu, yani Kars ve Erzurum ahalisinin
gösterdikleri kahramanlıkları, anlatır. Ayrıca, Ahmet Muhtar Paşa’da,
yine 93 Harbi’nin anlattığı ikinci ciltlik eserinde, aynı konudan söz
eder” diyen Uzunyaylalı, şöyle devam etti:
“Ailesiyle Pasinler’in
Çeperli Köyünden muhacir olarak Erzurum’a gelen Nene Hatun da şehir
halkıyla birlikte Erzurum’un Top Dağı’ndaki Aziziye Tabyasındaki savaşa
katılır. Aziziye’deki mücadele, 8 Kasım 1877 gecesi sabaha karşı
başlar. İstihkâmlardaki askerin imdadına koşan şehir halkı büyük
fedakarlık gösterir. Birçok yaşlı erkek, kadın, hatta genç kadınlar,
kızlar, çocuklar... muharebe eden askerlere yardım eder. Yarlıları
taşır, yara sarar, sepetlerin içinde yiyecek, içecek, giyecek
götürürler. 450 civarında sivil bu mücadele esnasında şehit olur.”
Uzunyaylalı,1911 yılında Erzurum Valiliği yapan Mehmet Emin Yurdakul’un, Nene
Hatun’dan ve Aziziye mücadelesinden söz eden makaleler yayınladığını,
Cumhuriyet Gazetesi’nin İstanbul muhabiri Gazeteci İsmail Habib Sevük’ün
1937 yılında geldiği Erzurum’da Nene Hatun ve diğer 93 Harbi
gazileriyle yaptığı röportajla bu şahsiyetleri Türkiye’ye
tanıttıklarını, ayrıca General Ali Fuat Cebesoy’un 1956 yılında
yayınlanan “Moskova Hatıraları”nda Nene Hatun’dan ve Aziziye
kahramanlarından söz edildiğini anımsattı.
DEVLET SAHİP ÇIKTI
1952
yılından itibaren Aziziye Anıtı yapılması çalışmaları sırasında Nene
Hatun’un yeniden gündeme geldiğini, 9. Kolordu Komutanı Korgeneral Refik
Koraltan ve o yıllarda karargahı Erzurum’da bulunan Üçüncü Ordu’nun
Komutanı Nurettin Baransel Paşa’nın, dönemin belediye başkanı, Erzurum
valisi ile TBMM’nin Nene Hatun’a sahip çıktıklarını, TSK’nin Ninesi ve
Türk Kadınlar Birliği tarafından da “Yılın Annesi” seçildiğini
hatırlatan Uzunyaylalı, Nene Hatun’un, 22 Mayıs 1955 yılında vefat
ettiğini ve resmi törenle cenazesinin Aziziye’ye götürülerek burada
toprağa verildiğini sözlerine ekledi.
Gazeteci-Yazar M. Talat
Uzunyaylalı, programı izleyen AK Parti İzmir İl Başkanı Ömer Cihat Akay,Bayraklı Belediye Başkanı Hasan Karabağ, Aydın İl Milli Eğitim Müdürü
Pervin Töre’ye “Efsane Kadın Nene Hatun” ile Ermeni meselesi ve
Tehcir’in anlatıldığı “Paylaşılamayan Topraklar” romanlarını da hediye
etti.
İzmir’deki Erzurumluların ilgi gösterdiği konferanstan sonra
Ege Bölgesi Erzurum Dernekler Birliği Federasyonu Genel Başkanı Muzaffer
Okumuş, Uzunyaylalı’ya bir teşekkür plaketi sundu.
