Güneş Vakfı Genel Başkanı Prof. Dr. Alparslan Ceylan, Türk dünyasında nevruz ile açıklamada bulundu.
Erzurumajans-Güneş Vakfı Genel Başkanı Prof. Dr. Alparslan Ceylan, Türk dünyasında nevruz ile açıklamada bulundu.
Ceylan, baharın gelişinin dünyanın bütün milletlerinde çeşitli
şekillerde kutlandığını ifade ederek, "Karların erimesi, çiçeklerin
açması, doğanın yeniden dirilmesi, yüzyıllar boyunca milletlerin
kültürlerinde derin anlamlar uyandırmış ve coşkular yaratmıştır. Bu
coşkular ve yeni yıl kutlamaları, milletlerin yaşama biçimlerine,
geleneklerine, törelerine ve hayat tecrübelerine göre değişmiştir.
Farsça da yeni (nev) ve ruz (gün) kelimelerinin birleşmesinden ortaya
çıkan ve yeni gün almanı taşıyan bu kelime, her ne kadar Farsça kökenli
olsa bile Orta Asya Türk toplulukları Anadolu, İran, Balkanlar ve daha
birçok yerde kendine özgü törenlerle kutlanmaktadır. Eski İran takvimine
göre yılın ilk günüdür ve güneşin koç burcuna girdiği ilkbaharın
başlangıcı sayılan bir gündür. Hayvancılıkla, tarımla uğraşan
topluluklar için kışın bitip baharın gelmesi yapısal, işlevsel ve
yeniden dirilişin sembolleşen başlangıcı olan, gece ve gündüzün
eşitlendiği, doğanın uyandığı ve dolayısıyla üremenin başlangıcı olarak
kabul edilen 21 Mart tarihi pek çok takvimde ve kültürde yılbaşı olarak
kabul edilip kutlanmıştır." dedi.
Tarih boyunca Anadolu'da
Nevruz'un çeşitli adlarla kutlandığını ifade eden Ceylan, "Nevruz; bahar
ve bereketi, yeni yıl ve yılın başlangıcını çağrıştırır. Nevruz, Türk
kültüründe baharı, yaşama sevincini, su ve kutsal arınmayı, yenilenmeyi,
uyanan doğa ile birlikte bolluk-bereketi ve üremeyi simgeler. İslamiyet
öncesi bahar kutlamalarını yapan Türkler, bu kutlamaları Nevruz adıyla
daha sonra da sürdürmüşlerdir. Anadolu'da kutlanan Nevruz şenliklerinin
biçimlenmesinde eski Türk bahar bayramları ve Anadolu'da kutlanan eski
bahar şenliklerinin katkısı olmuştur. Nevruz Osmanlı devrinde, sayılı
günlerden biri olarak kutlanmış, güneş koç burcuna girdiği anda
Nevruziye adı verilen macun veya tatlı yemek adet olmuştu. Müneccimbaşı
Nevruz günü padişaha yeni yıl takvimini sunar, aldığı bahşişe "Nevruziye
Bahşişi" adı verilirdi. Nevruz dolayısıyla sadrazam padişaha donanmış
atlar, silahlar ve pahalı kumaşlar gibi hediyeler verir, bunlara
"Nevruziye Pişkeşi" denirdi. Kuzeydoğu Asya'dan merkezi Avrupa'ya kadar
uzanan geniş bir coğrafyada yaşayan Şamanist, Budist, Hıristiyan,
Musevi, Müslüman Türk halkları arasında yılbaşı/bahar bayramı bugün de
varlığını korumakta ve her yıl coşkuyla kutlanmaktadır. Bu bayram
değişik adlarla adlandırılsa da fonksiyonel, anlam ve pratik açılardan
bir bütün olarak ortaya çıkmaktadır.Anadolu'da Türkmenler Nevruzu, Eski
Martın Dokuzu ve Sultan Nevruz olarak adlandırmaktadırlar. Büyük ateşler
yakılıp üzerinden atlanır. Aynı şenliği Karadeniz Bölgesinde de
görüyoruz. Trakya'da Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne'de Nevruz şenlikleri
ve Mart Dokuzu adıyla şenlikler yapılır. Nevruz kutlamaları için mesire
yerlerine gidilir. Eski hasırlar yakılarak üzerlerinden atlanır. İzmir
ve Uşak'ta da Mart Dokuzu Şenlikleri ve Sultan Nevruz Bayramı adıyla
kutlamalar yapılır. Uşak'ta "Yıl Yenilendi" tabiri yaygındır. Bu da bize
hala törenin işlevsel yönünün olduğunu göstermektedir. İslamiyet
sonrası Anadolu ve Türklük dünyasında nevruzla ilgili yapılan
pratiklerden birkaç örnek verelim: Nevruz günü, nevruz sofrası kurulur,
"s" harfiyle başlayan yedi çeşit yemek hazırlanır. Nevruz kurbanı
kesilir, bereket simgesi kabul edilen Hızır ve İlyas'ın evleri ziyaret
etmesi için kapı önüne un serpilir. Nevruz ateşi yakma, ateşin etrafında
dönerek çeşitli oyunları oynama gibi uygulamalar da yapılmaktadır.
Bölgemizde ise genelde kır gezileri şeklinde kutlanan baharın gelişi
insanlarımızda farklı ve güzel duygular uyandırmaktadır." diye konuştu.
Ceylan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Güneş Vakfı olarak Türk Dünyası'nın ortak kültürü olan Nevruz gününde
ise biz, Vakfımızda bu günün anlam ve önemini belirten konferanslar
vererek, yumurta dövüştürerek ve Türk Dünyasının dertlerine kulak
vererek Nevruz'u kutluyoruz. Güneş Vakfı olarak Türk dünyasının ortak
günü olarak kabul gören bu günün, ülkemizde de resmi bayram günü olarak
ilan edilmesini umuyor, Bütün Erzurum'u Nevruz bayramını kutlamaya
Vakfımıza davet ediyoruz."
