Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Yavuz Özdemir, Sarıkamış Harekatı'nda “Tek kurşun sıkmadan donarak öldüler”
Erzurumajans-Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Görevlisi
Yrd. Doç. Dr. Yavuz Özdemir, Sarıkamış Harekatı'nda “Tek kurşun sıkmadan
donarak öldüler” iddialarıyla ilgili olarak, “Rus, Alman ve Türk
kaynaklar, Sarıkamış Harekatı’nda Ruslarla göğüs göğse savaştığımızı
ortaya koyuyor. Harekat sırasında iddia edildiği gibi ne 90 ne de 60 bin
asker öldü. Harekatta şehit sayımız 35 bin” dedi.
Erzurum Gençlik
Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü tarafından Palandöken Gençlik
Merkezi’nde düzenlenen “Sarıkamış Şehitleri” konulu toplantıda Sarıkamış
Harekatı’nın bilinmeyen yönlerini anlatan Yrd. Doç. Dr. Yavuz Özdemir,
harekatın askeri açıdan Türklerin başarısızlığıyla sonuçlandığını ancak
siyasi açıdan birçok kazanımlar elde edildiğini söyledi. “Bir Savaşın
Bilinmeyen Yönleri” adlı kitabın da yazarı olan Yavuz Özdemir, Osmanlı
arşivlerinin yanında Rus, Alman ve Genelkurmay arşivlerini 5 yıl süre
ile tarayarak Sarıkamış Harekatı'nın bilinmeyen yönlerini gün ışığına
çıkardığını belirtti. Yrd. Doç. Dr. Özdemir, Sarıkamış Harekatı’nın
Türklerin başarısızlığıyla sonuçlandığının kabullenilmesi gerektiğini
söyledi. Harekatta Enver Paşa’nın müdahale planının uygulanmadığını
belirten Özdemir, şunları söyledi:
“Enver Paşa, 25 Aralık günü
Ruslara yönelik gece harekatı başlatmıştır. Ancak Türk Kuvvetleri gece
harekatında başarılı olamaz denilerek bu harekat durdurulmuştur. Oysa
tarihi kaynaklar gösteriyor ki, eğer o gece harekat yapılsaydı Rus
ordusu hazırlıksız yakalanacak ve başarısız olacaklardı.”
Özdemir,
Sarıkamış’ta harekatın yönlendirilebilmesi için bilgi akışının
sağlanamadığını ve irtibatın sağlıksız olduğunu belirterek, Enver
Paşa’nın çok çaba sarf etmesine rağmen 10. Kolordu ile irtibat
sağlayamadığını ifade etti. Rusların özellikle gece harekatında büyük
bir panik yaptıklarını anlatan Özdemir, ancak Sarıkamış önlerindeki Türk
birliklerine diğer kolorduların destek verememesi ve 9. Kolordu Kumanda
Heyeti’nin isteksizliği sonucunda bu fırsatın kaçırıldığını dile
getirdi. Sarıkamış Harekatı’nın başarısızlıkla sonuçlanmasında
Ermenilerin rolüne de değinen Özdemir, Ermenilerin Rus kuvvetlerine
istihbarat sağladığını, Türk ordusunun zayıf olduğu yönünde bilgi
verdiğini, bu nedenle Rusların şiddetli bir şekilde direndiğini ifade
etti. Özdemir, tarihi belgelere göre bilinenin aksine Sarıkamış
Harekatı’nda toplu donmalar olmadığını savunarak, “Harekatın başarısız
olması, Türk ordusunda firar olaylarının artması nedeniyle ordu geri
çekildi. Sonuçta şehit asker sayısı 35 bin oldu. Bunların bir kısmı da
cephede savaşırken şehit oldu. Kamuoyunda bilindiği gibi 90 bin asker
toplu şekilde donarak şehit olmadı” dedi.
Özdemir, Sarıkamış
Harekatı nedeniyle Rusların Kafkas Cephesi’ne 1.5 milyon asker
yığdığını, bunun da Çarlık Rusyası’nın yıkılmasında önemli bir unsur
olduğunu söyledi. Özdemir, Sarıkamış Harekatı’nın askeri açıdan
başarısızlıkla sonuçlandığını, Enver Paşa’nın tüm çabasına rağmen
yapılan hatalar ve kaçırılan fırsatlar nedeniyle sonucun olumsuz
olduğunu ancak bunun yanında siyasi açıdan birçok kazanımların elde
edildiğini kaydetti. 22 Aralık 1914 yılında başlayan Sarıkamış
Harekatı’na 3 Ordu’nun 9, 10 ve 11’inci kolordularının katıldığını
hatırlatan Özdemir, bu birliklerin mevcudunun 118 bin olduğunun,
harekata ise 75 bin silahlı askerin katıldığının tespit edildiğini
söyledi. Buna göre şehit sayısının oldukça abartıldığını belirten
Özdemir, Rus kaynaklara göre Sarıkamış Harekatı sırasında donarak ölen
asker sayısının 7 bin civarında tespit edildiğini, Rus ordusunun da aynı
ölçüde kayıplar verdiğini ifade etti. Yrd. Doç. Dr. Özdemir, “Çünkü
şartlar eşitti. İklim koşulları sadece Türkleri değil, Rusları da
etkilemişti” diye konuştu.
Tek kurşun atmadılar iddialarının
çürüdüğünü söyleyen Özdemir, Ruslarla harekat sırasında birçok kez göğüs
göğse savaşıldığını ifade ederek, “İlk vuruşma Erzurum’un Narman ilçesi
girişinde başladı. İkinci vuruşma Oltu girişindeki Kaleboğazı
mevkisinde meydana geldi. Daha sonra diğer önemli çatışmalar, İsmail Ağa
Cayırları ve Kosor bölgesinde yaşandı. Burada Osmanlı ordusu önemli
kayıplar verdi. Sarıkamış’a ulaşmak için Allahuekber Dağları aşılmak
istenirken donma olayları yaşandı. Bu sayı ise 7 bin civarındadır.
Toplam şehit sayımızda 35 bin civarında. İddia edildiği gibi şehit
sayısı 90 veya 60 bin değildir” dedi.
Erzurum Gençlik Hizmetleri
ve Spor İl Müdürü Fatih Çintımar ise, bu sene 5-6 Ocak 2013 tarihlerinde
Sarıkmamış şehitlerini anmak için Türkiye genelinden 10 bin,
Erzurum’dan da 3 bin kişinin katılacağı bir organizasyon
gerçekleştirileceğini belirtti. Sarıkamış’a gidecek kafilelere liderlik
yapacak olan kişilerin Erzurum’da eğitimden geçirildiğini kaydeden
Çintımar, “Çok katılımlı bir program olacak. Türkiye genelinden 7’den
70’e Sarıkamış şehitlerini anacağız” dedi.
