Hem hukukçuluğu hem de başkan aday adaylığı birleşince, "Büyükşehir Yasası ne getiriyor, ne götürüyor?" sorusunu Avukat Sadullah Kara'ya sorduk
Sizce yeni Büyükşehir yasasının çıkarılış amacı nedir?
Yeni yerel yönetim yasası, insana hizmet odaklı olarak tasarlanmış, Ak Parti ile kurumsallaşarak modern kentleşmenin önü açılmıştır. Bu kanunun asıl amacı ayni nitelikteki hizmetlerin bir tek elden yürütülmesini, il ve ilçelerin imkânlarının birleştirilerek daha etkin ve verimli imkân sunmak yanında bu yerel hizmetlerin seçilmiş organlar tarafından yapılarak demokrasinin güçlenmesine katkı sağlamaktır.
2004 yılında İstanbul ve Kocaeli pilot il olarak seçilmiş, yapılan çalışmaların olumlu olduğu gözlenmiş, Mart 2014 seçimleri ile birlikte ilimizin de arasında bulunduğu 29 ilde bu yasa hükümleri uygulamaya konulacaktır.
İlçe belediyelerimizin ve Büyükşehir belediyemizin sınırları değiştimi ? Son durum nedir?
Artık Erzurum'da ilçe belediye sınırları, ilçe idari sınırları, Erzurum Büyükşehir sınırları ise Erzurum il sınırı olacaktır. Yeni büyükşehir belediyesi Erzurum'da Yakutiye'den ne kadar sorumlu ise Büyükşehrin sorumluğu içerisinde, Şenkaya'nın, Çat'ın, Horasan'ın, İspir'in velhasıl bütün ilçelerinin merkezlerinden ve bütün köylerinden de sorumludur. Ayrıca bir ilçe belediyesi de artık sadece ilçe merkezinden değil, sorumluluk alanı içerisinde ilçe idari sınırları içerisindeki bütün köylerden de sorumludur. Dolayısı ile Büyükşehir belediye başkanlığı seçiminde seçim çevresi de il sınırıdır.
Bu yasanın getirdiği yeniliklerden bir kaçını sayarmısınız?
Büyükşehirlerde özel idareler kapatılmakta, beldeler ve köyler mahallelere dönüşmektedir. İl Özel idarelerinin yerel hizmetlere ilişkin görevleri belediyelere devir edilmektedir. Dolayısı ile Artık il genel meclisi olmayacak, sadece Belediye meclisleri olacaktır. Bu devirlerde mahalleye dönüşen belediye çalışanlarının hakları kaybolmayacak, korunacaktır. Ayrıca, Köylerin orman, mera, kışlak yaylak hakları olduğu gibi korunacaktır. Bu güne kadar özel idarenin sunmuş olduğu hizmetlerin tamamı belediyeler tarafından yapılacaktır.
Bu kanunla tüzel kişiliği kaldırılan il özel idaresi, Belediye ve köy tüzel kişiliklerine şartlı olarak bağış yapılan taşınır ve taşınmazları, devir yapılan kurum bağış amacına uygun olarak kullanılmasını sağlamakla sorumludur. (Örnek vermek gerekirse, bir hayır sahibi bir tarlasını köy camisinin ihtiyaçlarını karşılamak için köy tüzel kişiliğine bağışlamış ise yine bu tarla bu caminin ihtiyacı için kullanılmasını devir alan kuruluş sağlamak zorundadır.)
Mahalleye dönüştürülen köylerde yapılar için ruhsatlandırma kolaylığı getirilecek, yapılar için geleneksel mimaride tip projeler üretilecek ve bu projeler köylülere ücretsiz verilecektir.
Büyük şehir belediyeleri amatör sporlara destek olabilecek, sağlık tesisi ve mabetler açmak ve bakım yapmak, cami ve mabetlere ücretsiz su temin edebilmek, afet riski olan yerlerde önlem almak, internet gibi haberleşme alt yapısı kurmak, oda ve hemşeri dernekleri ile ortak projeler yapmak görevleri arasında olacaktır.
Büyükşehir belediyeleri kadınve çocuk konuk evleri açmak zorunda olacaktır. Önceki yasada koruma evleri artık konuk evleri olarak adlandırılacak ve yapılandırılacaktır. Gerektiğinde sporu teşvik etmek amacı ile gençlere spor malzemesi verecek amatör spor kulüplerine ayni ve nakdi yardım yapabilecek, her türlü spor karşılaşmaları düzenleyebilecektir.
Büyükşehir belediye sınırları, il sınırı olduğuna göre özelliklede bölgemiz dikkate alındığında tarım ve hayvancılık alanında bir yetkisi de olacak mıdır?
2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu'nun "Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları başlıklı maddesine şu hüküm eklenmiştir: "Büyükşehir ve ilçe belediyeleri tarım ve hayvancılığı desteklemek amacıyla her türlü faaliyet ve hizmette bulunabilirler. Bu hüküm karşısında Büyükşehir belediyelerinin tarım ve hayvancılığı destekleyecekleri de açık bir şekilde ifade edilmiştir.
Özel idarenin mallarının çalışanlarının devri nasıl olacaktır?
Kanunda yer alan devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere vali tarafından, bir vali yardımcısının başkanlığında, valinin uygun göreceği kurum ve kuruluş temsilcilerinin ve ilgili belediye başkanlarının katılımıyla devir, tasfiye ve paylaştırma komisyonu kurulacaktır. Özel idarenin personeli, her türlü taşınır ve taşınmazı, hakları, alacakları ve borçları Devir Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu tarafından ilgisine göre büyükşehir belediyelerine, belediyelere, belediye bağlı kuruluşlarına, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Merkezlerine, bakanlıklara, bakanlıkların ilgili ve bağlı kuruluşlarına devredilecektir.
Bu kadar geniş bir coğrafya ve hizmetlerdeki bu artış yanında belediye gelirlerinde bir farklılık olacak mıdır?
Tabi ki gelirlerde ciddi bir artış söz konusudur. Büyükşehirlerin bütçe yapıları ciddi bir şekilde artmaktadır. Şu anda büyük şehir içinde tahsil edilen vergiden aktarılan % 5 bütçe payı % 6 ya çıkarılmıştır. Yine asıl önemlisi genel bütçeden alınan payın % 2.5 den % 4.5 e çıkarılmasıdır.
Bir hukukçu ve Büyükşehir belediye adayı olarak bu yasayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Birçok şeyi uygulama ve zaman çok daha net bir şekilde ortaya koyacaktır. Ancak, yasa bir bütün olarak incelendiğinde etkin, etkili, vatandaş odaklı, katılımcı, saydam ve olabildiğince yerel bir yönetim anlayışı vurgusu yaptığı görülmektedir. Bu görünümü ile çağdaş bir görünüm arz etmektedir.