Erzurum'daki tarihi saat kulesindeki saatin 1829 yılındaki Rus işgaliyle Tiflis'e götürüldüğü ortaya çıktı. Dedektif gibi iz süren tarihçi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, "İngilizlerin hediyesi olan saatimizi geri almak için çalışıyoruz" dedi.
ERZURUM AJANS - ÖZEL HABER - Onur SAĞSÖZ
Erzurum’da Urartu izleri taşıyan tarihi kalenin içindeki saat kulesiyle ilgili gerçek 192 yıl sonra ortaya çıktı.
Erzurum Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve aynı zamanda Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, 12’nci yüzyılda Saltuklular tarafından yaptırılan kuledeki İngilizlerin hediye ettiği saatin 1829 yılındaki ilk Rus işgalinde Tiflis’e götürüldüğünü tespit etti.
KİTAP HAZIRLARKEN ORTAYA ÇIKTI
Sorularla ‘Erzurum Kalesi ve tabyalar’ adlı gençlere yönelik bir kitap hazırlığı sırasında araştırmayı derinleştirdiklerini belirten Pror. Dr. Küçükuğurlu, “Bu çalışma sırasında kendi kendimize sorular sorarak cevaplarını aradık Alman, İngiliz, Fransız ve Rus eserlerini günler boyu inceledik ve gördük ki, Ruslar 19’uncu yüzyılda emperyalist bir bakış açısıyla gittikleri bölgeyi didik didik etmişler. Nerede ne var her şeyi biliyorlar. İlk olarak geldiklerinde yani 1828 – 1829 Osmanlı – Rus Savaşı sırasında Erzurum’u işgal ediyorlar ve pek çok tarihi eserimizi götürüyorlar. Bunlardan birisi de Erzurum Kalesi’nde bulunan gözetleme kulesindeki saattir. Bu ilk saat İngilizler tarafından hediye edilmiş ve 1829 yılında Ruslar tarafından Tiflis’e götürülmüştür. Bizim tespitlerimize göre saat o dönemde Tiflis’te Emniyet Müdürlüğü olarak kullanılan binanın cephesine yerleştirilmiş. Tabi bina şu an Emniyet Müdürlüğü binası değil ancak saatin belediye binasının üzerinde olduğu ihtimali üzerinde duruyoruz. Öyle ki, ilk saatle ilgili bir takım gravürler var. Bunun yanında 1800’lerin başında Erzurum’a gelen pek çok seyyah bu coğrafyada ilk defa kentte bir şehir saati gördüklerini belirtmişlerdir. İşte bu saat 1829 yılında götürülen saattir” dedi.
“MEVCUT SAAT 250 ALTINA SATIN ALINDI”
Kuledeki mevcut saatin ise 1882 yılında Erzurum Belediyesi tarafından 250 altın verilerek İngiltere’den satın alındığını kaydeden Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, ilk saatin mutlaka geri alınması gerektiğini vurguladı. Bu konuda çalışmaların devam ettiğini belirten Prof. Dr. Küçükuğurlu şöyle dedi.
“İlk saatin tarihimiz açısından büyük önemi var şöyle ki, bizim tahminlerimize göre İngilizler 1700’lerin sonu ve 1800’lerin başında Avrupa’dan İran’a ticaret yapmak üzere Trabzon, Erzurum, Tebriz hattını kullanmak istiyorlardı. Çünkü o dönemde Karadeniz, Osmanlı gölü halindeydi ve uluslararası ticarete kapalıydı. İngilizler bu Karadeniz yolunu kullanmak için bir takım girişimlerde bulunmuşlardı. Bu nedenle İngilizlerin Osmanlı’ya böyle bir jest yaptıklarını düşünüyoruz. Tabi sadece saat değil. Fransız ve Rus arşivlerinden yaptığımız tespitlere göre ilk işgalde Erzurum’dan başka eserlerde götürüldü. Bunlardan en önemlileri Erzurum Kalesinin anahtarı. Bu anahtar daha önce yeniçeri ağasında bulunuyordu. Yeniçeri Ordusu 1826’da lağvedilince anahtar başka bir kale komutanına geçmişti. Yine 1829 yılında Erzurum’dan 6 sancak götürüldü. Birinci Dünya Harbinde sancakların gittiğini biliyoruz ama asıl 1829 yılında götürülenler 6 taneydi. Tüm bunları geri almak için yerinde tespit yapacağız. Tarihi kaynaklara dayanan çalışmalarımızı ilgili kurumlarla paylaşıp konunun takipçisi olacağız.”
desene bu şehir 1882 yılından beri soyuluyor.. hocamın da emeğine sağlık Allah razı olsun bu duyarlılık şehrin kaanaat önderleri aydın kesmi ve eğitimli halkın da desteği katkısı bulunsa