Erzurum
Büyükşehir Belediyesi ile Geleneksel Spor Dalları Federasyonu'nun ortak
çabasıyla ata sporu cirit yeniden ülke gündemine taşınacak.Erzurum
bugün başlayacak müsabakalarla cirit'e doyacak.
Başkan Mehmet
Sekmen, Erzurum'da düzenlenecek müsabakalarda dereceye girenlere para
ödülü vereceğini açıklamıştı. Bu gençlerin cirit'e olan ilgisini
artıracaktır. Ancak en az bunun kadar önemli bir adım da, genç
kızlarımızın da bu spora ilgi göstermesini sağlamak.
Hemen her
spor dalında başarı gösteren Erzurum kadını cirit'te de adından söz
ettirebilir. Ancak bunun için belediye ve federasyonun öncülüğünde bir
çalışma yürütülmesi gerekir. Biz biliyoruz ki böyle bir öncülüğün
ardından tıpkı erkek cirit kulüpleri gibi kadın cirit kulüpleri de
olabilir.
Erzurum'da bugün başlayıp 16'ınsa sona erecek
müsabakalar, hem büyükşehir belediyesine hem de federasyona ciddi bir
done sunacaktır. Ben o donenin gelecekte Erzurumlu kadınlara da bu yolu
açacağına inanıyorum.
Bunun için gerekli olan tek şey, belediye ve federasyonun karar vermesi.
Sekmen ve Ceylan da bu cesareti görüyorum.
Atalarımızın
asırlar boyu sürdürdüğü, günümüzde de giderek ilgi gören bir ata sporu
olan cirit; artık öyle bir seviyeye ulaştı ki, Batı'da önemli
üniversitelerde cirit takımları kuruluyor ve geleneksel bu spor dalı,
günümüzde erkekler kadar kadınların da ilgisini çekiyor.
Erzurum'un
cirit'te çok önde olduğunu biliyoruz. Hatta hemşerimiz Geleneksel Spor
Dalları Federasyon Başkanı Prof. Dr. Alparslan Ceylan ve ekibi sayesinde
de yurdun dört bir yanında cirit takımları kuruldu ve cirit ligi
oluştu. Kendimi bildim bileli ciride ilgi duydum ve bulduğum her
fırsatta da cirit izlemeye gittim.
Yoğun bir talep olduğunu
biliyorum. Özellikle üniversiteli kızlarımız cirit müsabakalarını takip
ediyor ve kendileri de cirit oynamak istiyor.
Kim bilir belki
Erzurum'da kadın cirit takımları da kurulur. Niçin olmasın ki? Kadınlar
futbol, boks ve güreş gibi erkeklerin etkin biçimde yaptıkları sporu
yapıyor; neden cirit oynamasın? Dünyada örnekleri çok, hatta ülkemizde
de cirit oynayan genç kızlarımız var.
Hanımlar bu sporu biraz tanısa inanıyorum ki sevecekler ve ilgi gösterecekler.
İşte size kısa bir cirit tarihçesi:
Cirit,bir diğer deyimle Çavgan, Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir
ata oyunudur. Türkler, Orta Asya'dan Anadolu'ya bu atlı oyunu da dolu
dizgin beraberlerinde getirmişlerdir. Türkler için at, mukaddes ve
vazgeçilmez bir unsurdur. At sırtında doğar, at sırtında büyür, at
sırtında savaşır, at sırtında ölürlerdi. At sütü kımız Türklerin yegâne
içkisi idi. Cirit Oyunu, Türklerin en büyük tören ve sportif oyunu idi.
Daha sonra 16. yüzyılda Osmanlı Türkleri tarafından bir Savaş Oyunu
olarak kabul edildi. 19. yüzyılda bütün Osmanlı ülkesi ve saraylarının
en büyük gösteri sporu ve oyunu oldu. Cirit, aynı zaman tehlikeli bir
oyun olduğundan 1826 yılında II. Mahmut tarafından yasak edildi. Fakat
daha sonra yine Osmanlı Ülkesi'nin başta gelen meydan ve savaş oyunu
olarak her tarafa yayıldı.
Cirit Oyunu, daha 40-50 yıl öncesine
değin Anadolu'da yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda sadece
Balıkesir, Söğüt, Konya, Kars, Erzurum ve Bayburt yörelerinde yaşamaya
devam etti. 20-25 yıldan beri Konya ve Balıkesir'de tarihe karıştı.
Buna
rağmen halen Anadolu'nun hemen her köşesinde düğünlerde ve bayramlarda
köy delikanlıları ve kasaba halkı Cirit Oyunu'nu oynamaktadır. Büyük
şehirlerimize karşı köy ve kasabalarımızda yaşamaktadır. Sinop
köylerinden Gaziantep'e, Bursa'dan Antalya'ya kadar Doğu, Batı, Güney ve
Kuzey Anadolu'da köylerimizin güreşle beraber başlıca yiğitlik ve savaş
oyununu teşkil etmektedir. Halkın ilgisini çekmek için cirit meydanında
davullar ve zurnalar çalınır. Ayrıca Yurtdışı İran, Afganistan ve
Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn diğer Asya yörelerinde de hâlâ
canlılığını ve geleneğini sürdürmektedir.
Her yıl Ertuğrul Gazi
Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğüt'te,
çeşitli şenlikler vesilesiyle de Erzurum, Kars ve Bayburt dolaylarında
oynanmaktadır.
1972 yılı eylül ayında Konya Turizm
Derneği'nin teşebbüsüyle Konya'da bir Cirit Oyunları Şenliği
düzenlenmiş, bu şenliğe Erzurum ve Bayburt Cirit Takımları katılmış ve
büyük başarı sağlanmıştır. Cirit Oyunu Konya'da yeniden geleneksel
olarak canlandırılmaya çalışılmaktadır.
