İşte Erzurum'un ilk kadın barcıları

Herkes yaşlılardan öğrendiğini gördüğünü ortaya koyar, kadın ekibimizin figür ve çizgileri tespit edilir ve ilk kadın ekibi böylelikle ortaya çıkar.

Erzurum Ajans-Avukat Reşat BUDAK erkek halk ekibinin yanında bir kadın ekibinin bulunmasının gereğine inanır. Konuyu kadın öğretmenlerle görüşür Mukime Hanım, Menduha FIRAT, Nezihe GÜRBÜZ, Şadiye EKESAN, Revza GEZMİŞ isimli öğretmen kızlar bir araya gelir ve kadın bar ekibini kurarlar.

 O yıllarda belirli bir kadın ekibi seyredilmiş değildir, herkes yaşlılardan öğrendiğini gördüğünü ortaya koyar, kadın ekibimizin figür ve çizgileri tespit edilir ve ilk kadın ekibi böylelikle ortaya çıkar. Ekip ancak devlet büyüklerine veya hükümet erkânına; Erzurum'a teşriflerinde gösteri yapardı. Nitekim 1943 yılında Cumhurbaşkanımız İsmet Paşa'ya bu ekip gösteri yapmıştır.

VENEDİK'TE KIVILCIM

1949 yılında Venedik'te yapılacak uluslar arası halk dansları yarışmasına Türkiye'yi temsilen Erzurum ekibi gönderilir. Türkiye'de Erzurum haricinde hiçbir ilde ülkemizi temsil edecek ekip yoktu. Ekibimize ilaveten Kastamonulu Davulcu Karayılan ekibe katılır. 22 millete mensup 43 ekipten birinciliğe Erzurum bar ekibi seçilir.

DADAŞLAR FRANSA VE İSPANYA'DA

1952 yılında İspanya'da uluslar arası halk oyunları festivali düzenlenmiştir. Hükümetimiz, Erzurum ekibini ülkemizi temsilen İspanya'ya gönderir. Bu ekip; İhsan TAFTALI, Nimet GEZMİŞ, Şeref ULUDAĞ, Mahmut BALTACIOĞLU, Hulusi SEVEN, İhsan ERTUGAY'dan oluşmuştur. Müzisyenler; Dursun DAVUL, Cazim DEMİR'dir. Ekip İspanyadan, Fransa'ya gönderilmiş ve orada halk oyunları gösterilerinde ülkemizi temsil etmişlerdir. 1952-1954 yıllarında halkevleri ve dernek yoktur ama İhsan ERTUGAY'ın özel ekibi iki yurtdışı seyahati gerçekleştirebilmiştir.

İKİNCİ KEZ FRANSA VE İSPANYA'DAYIZ

1953 yılında dünya halk dansları gösterisi Fransa'da yapılır. Uluslar arası halk dansları gösterisine iştirak edebilecek tek ekip Türkiye'nin milli ekibi Erzurum bar ekibidir. İhsan TAFTALI, Nimet GEZMİŞ, Mahmut BALTACIOĞLU, Abdurrahim AYDINOĞLU, Atilla SARAÇOĞLU, İhsan ERTUGAY. Müzisyenler; Seyfettin SIĞMAZ ve Cazim DEMİR dir. Ekip Fransa'dan İspanyaya geçmiş ve orada gösteriler yapmışlardır.

1954 YILINDA ALMANYA'DAYIZ

1949 yılında Venedik'te 1950-1952-1953 yıllarında Fransa'da yapılan uluslar arası halk dansları gösterileri bu kez Almanya'da yapılmıştır. İhsan ERTUGAY, UNESCO'ya üye kaydedilmiş ekibi Almanya'ya davet edilmiştir. İhsan TAFTALI, Nimet GEZMİŞ, Mahmut BALTACIOĞLU, Natık YURTLU, . Müzisyenler; Dursun DAVUL, Cazim DEMİR dir. Ekibimiz aynı yıl İstanbul'un 500. fetih yıl dönümü şenliklerine iştirak etmiştir.

BİR DERNEĞİN KURULUŞU

6 Ağustos 1951 tarihinde TBMM'de kabul edilen bir kanunla halkevleri kapatılmıştır. Erzurum halkevinin bar ekibi Türkiye'yi uluslar arası festivallerde temsil eden popüler bir ekiptir. Halkevi kapatılınca İhsan ERTUGAY spor kulüplerine girmeyi düşünmemiş başka bir kuruluşta da hizmet vermemiştir. Üç yıllık özel bir yaşamın sonunda bu işin böyle yürüyemeyeceğine inanmış ve bir dernek kurulmasına lüzum hissetmiştir. Konuyu doğu gazetesinin sahibi Turhan BİLGİN'e açmıştır. Konu şehrin valisi Hilmi İNCESULU'ya aktarılmış, o da yardımcı olacağını ve fahri başkanlığını üstleneceğini ifade edince "Erzurum Halk Oyunları-Halk Türküleri Derneği" 1954 yılının Aralık ayında Muhtar DURSUNOĞLU, İhsan ERTUGAY, Turhan BİLGİN, İhsan Coşkun ATILCAN, İhsan TAFTALI, Şeref ULUDAĞ, Hulusi SEVEN, Nihat DEMİRYÜREK, Bahattin MERDAL, Mahmut BALTACI müteşebbis heyeti ile kurulmuştur. O yıl şahısların verdiği 120 lira ile başbakanlığın yardım olarak gönderdiği 2840 lira derneğin bütçesini teşkil etmiştir.

Yıl 1955 bar çalışmaları kalabalık bir gurup ile sürdürülmektedir. Yapı Kredi Bankası İstanbul'da halk oyunları festivali düzenlemiş dernek kadın ve erkek ekibimiz ilk defa kızlı erkekli gurupla bu festivale katılmıştır. 11 Nisan 1955 günü ekibimiz Urfa kurtuluş bayramına katılmış, 15 Nisan 1955 günü aynı ekip Malatya'da oyunlarını sergilemiştir. Ekip; Şeref ULUDAĞ, Fikri KÜKÜRTÇÜ, Bahattin MERDAL, Abdurrahim AYDINOĞLU, Lütfü ALADAĞ'dan oluşmuştur. Ekibimiz aynı yıl Trabzon'un fetih şenliklerine katılmıştır.

Yıl 1956 İstanbul festivaline katılan ekip: Nimet GEZMİŞ, Şeref ULUDAĞ, Mahmut BALTACIOĞLU, Natık YURTLU, Lütfü ALADAĞ, İlhami AVCIOĞLU, Muammer ÖZKAVCI.

Kız ekibi; Gülümser GÖZÜM, Nesrin ULUSOY, Bilge GÖRGÜN, Aysel ÇELEBİ, Gürsel BATURALP, Hüsniye YILDIRIM. O yıl ekibimiz Almanya ya gider ve muhtelif şehirlerde gösteri yapar. Aynı yıl reisicumhur Celal BAYAR'ın Diyarbakır'a teşriflerinde gösteri için Erzurum ekibi davet edilir. Sedat GEZMİŞ, Muammer ÖZKAVCI, Hasbettin ALTINOK, Kazım ÖZYÜZER, İlhami AVCIOĞLU. Müzisyenler; Müslim ABAY ve Cazim DEMİR.

O yıl dernek faaliyetleri Beden Terbiyesi binasında yürütülmektedir. 8 Ocak 1957 tarihinde dernek davul-zurnalı bir törenle vilayet makamının tahsis ettiği Mumcu Caddesindeki bodruma taşınır.

HAREKETLİ BİR YIL VE DEĞİŞEN KUŞAK

Yıl 1957'dir. Derneğin bar ekiplerinde halk müziği ve Türk sanat müziği korolarında genç elemanlar yer almıştır.  Yönetim kurulunda dahi değişiklikler yapılmış gençlerin görev almasına imkân sağlanmıştır. O yıllarda Avrupa'ya gönderilecek bar ekiplerinin jüri tarafından seçilmesi benimsenmiştir. Jüri Avrupa'ya gidecek ekibi şöyle oluşturmuştur; Bahattin MERDAL, Fikri KÜKÜRTÇÜ, Lütfü ALADAĞ, Cevat SUNGUR, Muammer ÖZKAVCI, Sedat GEZMİŞ, İlhami AVCIOĞLU.

O yıl Amasya'da bulunan Erzurumlular Amasya'da bir Erzurum gecesi düzenlemişlerdir. Yavuz EĞRİÇAYIR, Muhsin(?), Bahattin MENGÜ, Nizamettin ALTINOK' tan oluşan bir ekip Amasya' ya gönderilmiştir. Sivas'ta bulunan Erzurumlu hemşerilerimiz de derneğimizin faaliyetlerini duymuşlardır. Onlar da Sivas'ta bir gece tertip ederler. Dernek kırk kişilik bir kadro ile "Barlar, Türküler, Türk Sanat Müziği Korosu" ile Sivas'a gider.

Dernek o yıl kurtuluş şenliklerini Saray Sinemasında yapar. Kars, Trabzon, Sürmene ekipleri ile Ankara radyosundan Aliye AKKILIÇ ve saz arkadaşı olarak Seyfettin SIĞMAZ ve Emin ARDEMİR ile geniş katılımlı bir kurtuluş şenlikleri kutlanır.

Yıl 1958. 12 Mart Erzurum kurtuluş şenliklerine Elazığ, Kars, Trabzon ekipleri ile Ankara radyosundan Aliye AKKILIÇ, Saniye CAN ve Diyarbakırlı Celal GÜZELSES katılmışlardır.

1958 yılında Temmuz, Ağustos aylarında Brüksel festivaline Erzurum erkek ve kız ekibimiz katılmıştır.( Gülümser GÖZÜM, Gülten GÖZÜM, Nesrin ULUSOY, Bilge GÜRGÜN, Verda GÜRGÜN ) (Bahattin MERDAL, Fikri KÜKÜRTÇÜ, Lütfü ALADAĞ, Cevat SUNGUR, Muammer ÖZKAVCI, Sedat GEZMİŞ, İlhami AVCIOĞLU. )

1958 yılının Cumhuriyet Bayramı gösterilerinde ekibimiz Antalya'dadır. Aynı yıl Amasya ve Sivas'ta. Erzurumluların kurtuluş gecesinde gösteri yapmıştır. (Sezai KOÇKAN, İlhami AVCIOĞLU, Sebahattin ALTINOK, Ahmet ÖZYAPAR, Nihat ALGÜL, Kazım ÖZYÜZER)

YIL 1959. Malazgirt zaferinin 888. yıl dönümü törenlerine Erzurum bar ekibi davet edilmiştir.  (Lütfü ALADAĞ, Ahmet ÖZYAPAR, Sedat GEZMİŞ, Nuri TUŞTAŞ, Kazım ÖZYÜZER, Memet KELEŞ, Bahattin MENGÜ, Nihal ALGÜL)

Ekibimiz aynı yıl Malazgirt, İzmir, Elazığ ve Ankara'ya gitmiştir.  Yıl 1960 o yıl kurtuluş şenliklerine Ankara radyosundan Saniye Can, Muazzez TURİNG, Seyfettin SIĞMAZ, Osman ÖZDENEKÇİ, Mehmet ALKAN Erzurum'a davet edilir. Silifke, Artvin, Kars, Trabzon ekipleri de kurtuluş şenliklerine katılmışlardır. 22-31 Temmuz tarihlerinde İstanbul halk oyunları festivaline Erzurum kadın ve erkek ekipleri katılmışlardır. (Lütfü ALADAĞ, Mahmut BALTACIOĞLU, Nuri TUŞTAŞ, Nuri GÜRAKSIN, Sedat GEZMİŞ ve İlhamı AVCIOĞLU ) (  Kız ekibi Nene Hatun Öğretmen Okulu öğrencilerinden teşekkül ettirilmiştir.)

Erzurumlu Orgeneral Cemal Gürsel devlet ve hükümet başkanıdır. Erzurum'u temsilen dadaşlar Çankaya'da gösteri yaparlar. Aralık ayında Erzincan'da yapılan geceye ekibimiz iştirak eder.(Nuri TUŞTAŞ, Sadi AYRIÇAY, Hakkı NAİL, Cihat TAYGAR, Cemal KIRIMHAN)

YIL 1961 12 Mart kurtuluş şenliklerine Kars ve Trabzon ekipleri davet edilir.

1961 yılında Temmuz ayında Fransa'nın Nis şehrinde milli oyunlar festivaline ekibimiz katılır. Nis'ten sonra Kan, Manuka ve İtalya'nın İperia şehirlerinde gösteri yapar. (Nimet GEZMİŞ, Nihat DEMİRYÜREK, Şeref ULUDAĞ, Lütfü ALADAĞ, Sedat GEZMİŞ)

1961 yılında ekiplerimiz birçok davet almıştır. Bursa'da "Atıcılık Bayramı" na (Fikri KÜKÜRTÇÜ, Sedat GEZMİŞ, Sadi AYRIÇAY, Cihat TAYGAR, Hakkı NAİL, Nazmi BULUT, Nihat ALGÜL) katılmıştır.

Bursa atıcılık bayramına iştirak eden ekibimiz bir organizatör tarafında İzmir fuarına götürülür. Eylül ayında işçi sigortaları ve emekli sandığının birlikte hazırladıkları uluslar arası kongre İstanbul'da yapılacaktır. Başka uluslara mensup delegelere Türk halk oyunlarından örnekler gösterilecektir. Erzurum kız ve erkek ekipleri bu gösteriler için İstanbul'a davet edilir.  

Yıl 1962 altıncı halk oyunları festivali için Erzurum kız ve erkek ekipleri İstanbul'a gönderilir. (Fikri KÜKÜRTÇÜ, Sedat GEZMİŞ, Nuri GÜRAKSIN, Sadi AYRIÇAY, Nazmi BULUT, Esendal KIZILOĞLU, Muammer ÖZKAVCI) (Gülay, Mediha, Serpil, Sevim, Safinur, Yıldız)

1962 yılında Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanı İsmet Paşa başbakandır. 7 Temmuz 1962 günü Erzurum'da onuruna verilecek yemekte dadaşlar bar tutarlar.

Gaziantep'te 11Ağustosta milli oyunlar festivaline ekibimiz gönderilir. (Yavuz EĞRİÇAYIR, Mustafa ÖZONUR, Yılmaz AYDINLI, Cihat TAYGAR, Mürsel GEREÇ, Bahattin MENGÜ ve Naim YAKUT)

Yıl 1963 o yıl kurtuluş şenliklerine Balıkesir, Sivas, Kars, Ağrı, Trabzon, Artvin ve Kastamonu ekipleri davet edilmiştir.

Rize İstiklal Okulu yardımlaşma derneği ekibimizi davet etmiştir. O yıl Akşehir'de Nasrettin Hoca festivaline ekibimiz davet edilir. (Sadi AYRIÇAY, Mürsel GEREÇ, Ergin ATMACA, Ertan HANCIĞAZLI, Esendal KIZILOĞLU)

1963 yılının temmuz ayı sonlarında yabancı parlamenterler Ankara'ya geleceklerdir. Erkek bar ekibimiz gösteri için Ankara'ya davet edilir. (Yavuz EĞRİÇAYIR, Nuri GÜRAKSIN, Hamit YAVUZER, Cihat TAYGAR, Yılmaz AYDINOĞLU, Fikri KÜKÜRTÇÜ)

YIL 1964 Doğu Azerbaycan valisine ekibimiz gösteri yapar. 12 Mart şenliklerine de İran halk oyunları ekibi davet edilir.

Aynı yıl İznik üzüm bayramına ekibimiz iştirak eder. ( Sebahattin BULUT başkanlığında Sedat GEZMİŞ, Nuri GÜRAKSIN, Yavuz EĞRİÇAYIR, Esendal KIZILOĞLU, Fikri ALDIK, Cabir KIZILOĞLU ) Trabzon'un 530. fetih yıl dönümü törenlerine Erzurum bar ekibi davet edilir. ( Nuri TUŞTAŞ, Nuri DURSUN, Hamit YAVUZER, Sıtkı ÖZŞAŞILAR, İlhami KAMBER, Nevzat GÖKHAN, Ahmet KATKAT )

1964 yılının haziran ayında Konya Karaman dil bayramına, Amasya'da  Atatürk'ün gelişinin kırk beşinci yıl dönümü festivaline ekibimiz iştirak etmiştir.(  Yavuz EĞRİÇAYIR, Nuri DURSUN, Sıtkı ÖZŞAŞILAR, Tahsin YAVUZER, Kemal..., Cabir KIZILOĞLU)

Kaynak: Erzurum Halk Oyunları Derneği

Not: Bu yazı Murat ERTAŞ'ın Palandöken Gazetesi için hazırladığı Divit Kalem sayfasından alınmıştır.

• Google News'e Abone Ol
• Paylaş
• Paylaş
• Paylaş
• Paylaş
• A
• A
• Sesli Dinle

• Hikmet YILDIZ 01 Ocak 1970 02:00

  Nimet GEZMİŞ Bey den ders almak nasip oldu bana. Kendimi şanslı kabul ediyorum. 1975 yılında, bir zamanlar Göl Sineması olarak kullanılan binanın zemin katında Erzurum Halk Oyunları Dernrği faaliyette idi. O binanın bodrum katında Bar ekibi çalışırdı. Bizim çalışmalarımızdan sonra, içlerinde Sedat GEZMİŞ`İN de bulunduğu ustalar Bar tutarlar, biz de hayranlıkla ve birşeyler öğrenebilmek için onları dikkatle izlerdik. Nimet GEZMİŞ Hoca, "Dadaş coşunca nara atar" derdi ve figür değiştirirken "tey tey"denmesine asla müsade etmezdi. "İşaret verme ihtiyacı duyuyorsanız elinizi sıkarak yapın" derdi. İki aydan fazla bir zamanda adım atmayı öğretmişti. Ayağın yerden kalkışını, bilek hareketlerini, havadaki duruşunu ve yere nasıl basılacağını. Sanırım ölmüştür. Öldüyse Allah rahmet etsin. Yaşıyorsa Allah selamet versin. Bu memleketin kültürünün yaşatılmasında emeği geçen kıymetli insanlara sizin şahsınızda minnet ve teşekkürlerimi sunarım.