Etiket oyunları...

Erzurumajans-Türkiye’nin son aylardaki gündemi, hiç şüphesiz market fiyatları... Kur şoku, tabii afetler gibi bahanelerle yapılan fahiş zamlar tüketicinin belini bükerken; bu süreçte herkes tepkisini ortaya koydu. Devlet ise tüketici nezdinde çok görünmese de gereğini yaptı. Fiyat ve gramaj oyunlarına yüklü cezalar kesildi. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, fiyat manipülasyonu ve gramaj oyunlarına karşı gerekli tedbirleri aldıklarını ve bundan sonra da devam edeceklerini vurguladı. Gazetecilere özel açıklamada bulunan Bakan Pekcan “Biz bu denetimlere başlamadan önce ne yapabiliriz diye baktığımız zaman, hiçbir yaptırıcılığımız yoktu. Bir tek yanıltıcı reklamlarla ilgi ceza verebiliyorduk. Oraya bir paragraf ekledik. Yeni mevzuat Cumhurbaşkanı’nın onayından çıktığı gibi, biz de denetimlere başladık. Vatandaşların ihbarlarını dikkate aldık. ALO 175 de var, ALO 171 de var. Yaklaşık 63 bin şikâyet geldi. 57 bin kişi mobil ihbar uygulamasını indirmiş, oradan da 7 bin 834 kişi ürün şikayetinde bulunmuş. Ürünün fotoğrafını çekip gönderdiği zaman, anında İl Ticaret Müdürlüğü devreye giriyor. Tespit yapıyoruz, sonra ilgili yerlerden savunma istiyoruz. Ona göre de cezaya karar veriyoruz. Kesebildiğimiz ceza da ürün başına 70 bin lira” dedi.

Bugüne kadar 90 bin ürün denetlediklerini, bin 825 ürünün gramajında hile, 6 bin 500 üründe ise haksız rekabet tespit ettiklerini, bütün bunlardan dolayı işlem yaptıklarını belirten Bakan Pekcan; toplamda 1 milyar liranın üstünde ceza kestiklerini kaydetti. Denetimler sonunda marketlerde fiyatların düştüğünü belirten Pekcan “Bir de hal kayıt sistemi diye bir uygulamamız var. Orada da üreticiden çıkan fiyat, birinci aracı, ikinci aracı ve son aldığınız marketteki fiyatını görebiliyorsunuz. Bugün hem marketlerde hem hallerde biz, haftalık fiyat artışlarını tespit edebiliyoruz ve orada müdahale edebiliyoruz” diye konuştu.

Bakan Pekcan, yüksek fiyatlarla mücadele ederken, israfın da önemine değindi. İsrafın, hanelerin maliyetini önemli ölçüde artırdığına dikkat çeken Pekcan “Bir çalışma yaptık. Kitap-laştırıldı. Bakanlığın web sitesinde de var. Haftada iki ekmek israf etmişiz. İhtiyacımızdan fazlasını alıyoruz sebze meyvede... Ispanak aldı hanımefendi, o gün vakti yok, iki-üç gün sonra pişirdi, yarısı gitti zaten!.. Salata için şunu ayıklayayım dediğinde, yarısı çöpe gidiyor. İhtiyacın olduğu gün, olduğu kadar al. Bu da bir eğitim ve yönlendirme” ifadelerini kullandı.

Gıda ürünlerinde ithalatın önünü açarken, üreticiyi de küstürmemenin önemine değinen Bakan Pekcan “Normalde herkese açmamız lazım. Ama biz şuna göre belirliyoruz: Kim ne kadar yerli ürün satın almışsa... Üç birim alana, üç birim ithalat izni vereceğiz, iki birim alana da iki birim... Yani yerli üreticiyi destekleyeni, biz de ithalatta destekleyeceğiz” değerlendirmesinde bulundu.

İhracatı tabana yayacaklarını, daha çok KOBİ, kadın girişimci ve esnafı ihracata kazandıracaklarını da belirten Bakan Pekcan, şöyle devam etti: 28 ilde ihracat destek ofisleri kurduk. Burada nasıl ihracatçı olunur, onu anlatıyoruz. Ayrıca ihracat genel müdürümüzle online olarak, doğrudan bağlantılılar. Şimdiye kadar 18 seminer verdik, bunu yaygınlaştıracağız. Eximbank’ta 12 yerel şube, 15 irtibat bürosu açtık. Bu sayıyı da 20’lere çıkaracağız. Bakanlığımız bünyesinde, kadın ve genç girişimciler için ihracatı destekleme daire başkanlığını kurduk. Burada da eğitimler veriyoruz. İhracat ve serbest bölgelerde daire başkanları nezdinde, genel müdürlük nezdinde firmalara ziyaret düzenliyoruz. Nasıl ihracatçı olacaklarını, desteklerden nasıl yararlanacaklarını anlatıyoruz. Kolaydestek.gov.tr sitesinde destekleri anlaşılır hâle getirdik.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, sebze meyve fiyatlarındaki aşırı oynaklığın Hal Kanunu ile giderileceğini söyledi. Üretici ile tüketici arasındaki zincirin yeniden kurulacağını belirten Pekcan “3 bin 700 komisyoncu var. Üretici ise ne veriyor, kaça veriyor, hiçbir şey bilmiyor. Bu şartlarda kim üretici olmak ister” diye konuştu. Hal Kanunu’nu hazırlarken ilgili bütün paydaşlarla bir araya geldiklerini belirten Bakan Pekcan, şunları anlattı: Amacımız üretici bölgesi ve tüketici bölgesi halleri yapmak. Üretici birliklerini güçlendirmek... Şu anda komisyoncu üreticiden malı alıyor. Çiftçi de, ihtiyaç duydukça (diyelim ki düğününü yapacak), komisyoncu ona, finansal destek veriyor. Üretici ise tarladan malı getiriyor. Ama kaç ton verdiğini, kaç paraya satacağını, zayiat oranını bilmiyor! Hâlbuki bütün yük, üreticinin omuzunda. Biz ne yapmak istiyoruz? Üretici birliklerini güçlendirelim. Komisyoncular, isterlerse üretici birliklerinde yer alsınlar, isterlerse tüccar olsunlar. Malın fiyatı bilinsin. Kârı da zararı da tüccarda olsun. Bir de yaz sıcağında 30 derecelerde domates gidiyor. Meyve gidiyor. Yarısı çürük. Korkunç bir zayiat. Biz ambalajlama standardı getirdik. Hangi ürüne, hangi kiloda nasıl bir ambalaj olmalı. Soğuk zincir mecburiyeti getirdik. Hem üretici bölgelerinde hem de nakliyede, bununla ilgili bütün çalışmalarımız hazır. 3 bin 700 komisyoncuyu sistemin dışına itme niyetinde değiliz, daha çok sistemin içine çekme ve herkesi kayıt altına alma gayreti içindeyiz. Üretici bölgesi halleri, üreticiye yakın yerlerde olacak. Oralarda toplama, ayıklama, tasnifleme, ambalajlama yapılacak. Sonra da tüketici hallerine; İstanbul, İzmir, Ankara’ya... Türkiye genelinde 30 tane halin yeteceğini düşünüyoruz... 

Türkiye Gazetesi