Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sezen, Dünyaca ünlü Türk hamamları arasında Erzurum hamamlarının da özel bir yeri olduğunu söyledi.
Erzurum Ajans-Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd.
Doç. Dr. Lütfi Sezen, Dünyaca ünlü Türk hamamları arasında Erzurum
hamamlarının da özel bir yeri olduğunu söyledi.
Bazı hastalıkların
hamamda terlemekle atılacağına inanan vatandaşların hamamları şifa
kapısı olarak gördüğünü anlatan Yrd. Doç. Dr. Sezen, hamamların
konutların kaloriferli olması banyoların ısınma probleminin ortadan
kalkmasıyla birlikte hamamlara olan ilgiyi azaldığını belirtti.
Hamam
adet ve uygulamalarının büyük çoğunluğunun kadınlarla ilgili olduğunu
ifade eden Sezen, “Kadınlar hamamları sabah dokuzdan öğlene kadar olana
‘açma’ ve öğleden başlayıp ikindin sonuna kadar olanına ‘öğle’ hamamı
denirdi. Hanımların takılarını eşyalarını başkalarına gösterme yeri olan
hamamlar kayınvalidelerinde kız beğenme yeri olmuştur. Kadınlar hamama
giderken, hamam bohçalarını hamam halısını, hamamda giyilen veya
kullanılan malzemeyi , ‘hamam eğlencesi’ denilen kalaylı bakır kazana
koyarlardı. Hamama gelenleri natırlar (kadın tellaklar) bohçalarını
alır, malzemelerini kurnaların başına koyarlardı. Su akana kadar göbek
taşında oturulup beklenir ve terlenir sonra keselenir sabunlanır ve
liflenirdi. Kadınlar iyi terlemek için evlerinde şile, haşıl gibi
yiyecekler yemeyi ihmal etmezlerdi. Hamam da kadınlar birbirlerine
yardım ederler bazen de şaka ile karışık söz söyleyip atışırlardı.
Çekmeceler, hamam halısı, halı beyazı, havlular, tülbentler, peştamal
hamamı, nalınlar, hamam tası, gildan (kil boyama kabı), kil, tarak,
kese, sabun, lif vb. Erzurumlu hanımların kullandıkları başlıca
malzemelerdir” diye konuştu.
Yrd. Doç. Dr. Sezen, Temizlik, ve sağlık
veya hastalıkların tedavisi için gidilen hamamlardan başka , tören
niteliğinde olan ve çoğu topluca gidilip yıkanılan , doğumdan ölüme
kadar bir gelenekler örgüsü oluşturan lohusa hamamı, yarıkırk ve kırk
hamamı, ayak açma, gelin hamamı, peştamal hamamı, ramazanlarda gece
hamamları, sıra hamamı, arkadaş hamamı, güvey hamamı, sünnet hamamı vb.
hamamlar bulunduğunu da sözlerine ekledi.
