Anadolu Selçuklu Mimarisi'nin en görkemli örneği olarak gösterilen ve bilinen Erzurum Çifte Minareli Medrese'de, Erzurum Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından 4 yıl önce restorasyon çalışması başlatıldı. Alanında uzman mimar, peyzaj mimarı, çini ustası, inşaat, elektrik ve makine mühendislerinin de bulunduğu 60 kişilik bir ekiple yürütülen restorasyon çalışmalarında, ortaya çıkan bulguları değerlendirip Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na sunmak için 6 kişilik uzman heyet oluşturuldu. Tarihi medresede 2011 yılında başlanan restorasyon çalışmalarının 2015 yılı başında bitirilmesi planlanıyordu. Ancak uygulamada ortaya çıkan yeni durumlar nedeniyle, 10 farklı revize proje hazırlanmak zorunda kalındığını için restorasyon uzadı.
5 YILDA 7 MİLYON TL HARCANDI
5 yıldır süren çalışmalar kapsamında yüzey temizliğinde kumlama yöntemi, motifli olan yüzeylerde ise kağıt hamur kullanıldı. Motifli yüzeyler için kağıt hamura özel kimyasal maddeler sürülerek yüzeydeki kir ve pislik alınmış oldu. Bu özel restorasyon için özel tuğla ve çini imal edildi. Minarelerin restorasyonu için ise dayanım testleri uygulandı. Minarelerdeki çinilerin montajı yapılıp, dökülen tuğlalar onarıldı. Bu tuğlalarla ilgili bir normal el yapımı Merzifon tuğlası, bir de yine orijinale uygun şekilde fabrikasyon tuğlalar döktürüldü. El yapımı Merzifon tuğlaların dayanıklılığı fazla çıkmadığından fabrikasyon tuğlayla minareler yeniden onarıldı. Çiniler, İznik'te ebatlarına göre döküldü. Yerlerine montajları ise donma çözülmenin en fazla olduğu doğu ve güney cephesindeki bir metrekarelik alanda, kış mevsiminin tabii ortamında 1 yıl süreyle nasıl bir tepki vereceğine bakılarak yapıldı. Mazgal pencereler ortaya çıkarıldı. Restorasyon için, 6 milyon 22 bin lira ihale bedeline karşın ilave işler ve keşif araştırmalarıyla birlikte yaklaşık 7 milyon lira civarında para harcandı.
BU KADAR TİTİZ ÇALIŞMANIN SONUCU: TARİHİ MEDRESEYE BORU DÖŞEDİLER!
Önümüzdeki Mayıs ayına kadar yeniden turizme açılması beklenen Çifte Minareli Medresenin bu kadar titiz çalışma sonucu yapılan restorasyonu yüzde 99 oranında tamamlandı ancak, dış görüntüsündeki çirkin işçilik şimdiden tartışma konusu oldu. Medresenin çatı bölümüne, kışın biriken kar sularının yazın ise yağmur sularının zarar vermemesi için su kanalları yapıldı. Bu su kanallar ise sac borular döşenerek desteklendi. Bu işçilik tarihi medresenin dış duvarlarına yapılınca, ortaya çirkin bir görüntü çıktı.
Tarihi medresenin dört bir tarafına 'paralel' olarak döşenen sac borular başta tarihçiler olmak üzere yerli ve yabancı turistlerin tepkisini çekiyor. Medresenin muhteşem görüntüsüne gölge düşüren işçilik, 'Tarihe boru döşemişler' yorumlarının yapılmasına neden oldu. Tarihçiler, su kanalları için yapılan boruların normal bir apartman dairesi için yapılan inşaat işçiliği gibi olduğunu savunarak tarihi alana yapılan işçiliğin yanlış olduğunu ifade ediyor. Ortaya çıkan görüntü ise, tepkileri haklı çıkarıyor. Konu ile ilgili bilgi almak istediğimiz Erzurum Vakıflar Bölge Müdürlüğü yetkilileri ise açıklama yapmaktan kaçındı. (Haber: Radarhaber - Fotoğraflar: Orhan Bozkurt/ Erzurumajans)
ÇİFTE MİNARELİ MEDRESENİN TARİHÇESİ
Erzurum Çifte Minareli Medrese'nin kitabesi olmadığından ne zaman yapıldığına dair kesin bir bilgi olmamasıyla birlikte 13. yüzyılın sonlarına doğru yapılmış olduğu belirtilmektedir. Selçuklu sultanlarından Alaaddin Keykubad'ın kızı olan Hundi Hatun ya da İlhanlı Hanedanı'ndan Padişah Hatun'un emriyle yaptırıldığı düşünüldüğünden Hatuniye Medresi de denir. Erzurum Kalesi ve Saat Kulesi'nin karşısında yer alır. Erzurum'un sembolü durumundaki Çifte Minareli Medrese, Anadolu'nun en büyük dört eyvanlı, açık avlulu medresesidir. Çifte Minareli Medrese'nin öne çıkan ilk özelliği geometrik süslemeleridir. Ön tarafın dış cephesindeki hayat ağacı ve kartal motiflerinin Orta Asya Türk inanışında ki güç ve ölümsüzlüğü anlattığı düşünülür. Taç kapıdan girildiğinde avlu görülür. Çifte Minareli Medrese'nin zemin katında on dokuz, birinci katında on sekiz oda yer alır. Medresenin ikinci katı dört eyvan arasında, dört bağımsız gurup biçimindedir.
