Erzurum, sanayileşmenin ifadesi olan Organize Sanayi Bölgesi varlığı bakımından oldukça geri durumda bulunuyor.
Erzurumajans-Erzurum, sanayileşmenin ifadesi olan Organize Sanayi Bölgesi varlığı
bakımından oldukça geri durumda bulunuyor.
16 organize sanayi bölgesinin
bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesinde, 3 organize sanayi bölgesi ile
Malatya ilk sırada. Bölgenin diğer 13 ilinde ise birer OSB var. Elazığ
ve Van illerinde ikinci OSB kuruluş süreci devam ederken, Erzurum 2'inci
OSB'sinde alt yapı çalışmaları tamamlanmak üzere.
OSB'LER VE ERZURUM
Şehir merkezinden uzak, çevreci ve enerji maliyetlerini düşüren bir
sanayileşme modeli olarak bilinen Organize Sanayi Bölgelerinin (OSB)
sayısı yıllar içinde arttı. Doğu Anadolu Bölgesi illerini ve özellikle
de Erzurum'u çok yakından ilgilendiren, işsizlik sorununa çözüm olarak
görülen yatırım teşvikleri de illerin OSB varlığına göre şekillenmeye
başladı. Bir OSB'si bulunan Erzurum'un yatırım teşviklerinden yeterince
yararlanamamasında yatırımcı için kuruluş yeri sorunu, bir başka deyişle
OSB sayısı azlığı temel rol oynadı.
İLK OSB 1968'DE KURULDU AMA
Türkiye'de ilk OSB kurulumunun üzerinden 52 yıl geçti. İlk OSB 1962'de
Bursa'da kurulurken, Erzurum 1'inci OSB'si, 6 yıl sonra 14 Ağustos
1968'de hayata geçirildi. Kent Merkezine 11 kilometre uzaklıkta bulunan
ve Karayolu ulaşım ağının hemen yanında yer alan 126 dekarlık alanda
tesis edilen ve 117 sanayi parseli barındıran 1.OSB kurulduğu dönemde,
Bölgede bir ilk olurken, daha sonraki dönemlerde sanayi parsellerinin
tamamen dolması yüzünden ihtiyaca cevap vermekten uzaklaştı ve 2. OSB
büyük bir ihtiyaç halini aldı.
YATIRIM TEŞVİKLERİ VE OSB
Yatırım Teşvik uygulamalarının başladığı dönemlerde OSB'ler hayati bir
işlev gördü. Özellikle Erzurum dışında bulunan yatırımcılar teşvikli
yatırımlar için ile yönelse de 1. OSB'nin tam kapasiteyle dolu olması
yüzünden 2. OSB'yi bekler hale geldi. 2 OSB kurulumundaki gecikme
yüzünden ile yatırım yapmak isteyen çok sayıda işadamı ve sanayici başka
illere, özellikle de Malatya'ya yöneldi.
2.OSB SÜRECİ VE SORUNLAR
Erzurum'da 2'inci OSB kurulumu sürecinde yaşanan sorunlar, ilin ikinci
bir sanayi merkezine zamanında kavuşmasını engelledi. Süreçte Malatya
öne geçerek, yatırım teşviklerinden yararlanmak için ikinci OSB'yi
devreye soktu. Bu ilda daha sonra artan yatırım taleplerini karşılamak
üzere 3'üncü OSB kurulumu da gerçekleşti. Yatırımcıların ilgi odağı
olmasına rağmen Erzurum'da 2.OSB sürecindeki gecikme yatırımcıları hem
başka illere yöneltti, hem de Erzurum ekonomisi gelir, istihdam
bakımından önemli bir fırsatı elinden kaçırdı.
ERZURUM'UN OSB PAYI
Türkiye'de 276 OSB bulunuyor. OSB'lerin 33'ü ihtisas, 10'u Gıda, Tarım
ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı, 7'si ıslah, 2'si özel, kalanı da
karma OSB olarak faaliyet veriyor. 16 Karma OSB'si bulunan Doğu Anadolu
Bölgesinin ülke payı yüzde 5.76'da kalırken, Erzurum'un payı yüzde 0.36
düzeyinde kalıyor. İlde yatırım yapmak isteyenler 2'inci OSB'nin
tamamlanarak ekonomik hayata sokulmasını bekliyor.
Bölgesel bazda
değerlendirildiğinde ise OSB'lerin yüzde 44,2'si Marmara ve Ege
bölgelerinde bulunuyor. Bunları, İç Anadolu, Karadeniz, Doğu Anadolu ve
Akdeniz ile Güneydoğu Anadolu (bölgeleri takip ediyor.Mevcut OSB'ler
yurt genelinde yaklaşık 750 kilometrekarelik bir alanı kaplarken,
19'unun da inşaatı sürüyor.
OSB'LERİN AMACI
'Organize sanayi
bölgeleri (OSB), sanayi kuruluşlarının gelişigüzel yayılmasını ve alt
yapısı tamamlanmış alanlarda gelişmesini hedef alıyor. Bu sayede hem
sanayi tesislerinin yerleşim ve tarım bölgelerine yayılması önleniyor,
hem de sanayi tesislerinin gelişmesinin, büyümesinin önü açılıyor.
Bizde önce "küçük sanayi siteleri" kuruldu. Sanayileşme başlayınca da OSB ihtiyacı ortaya çıktı.
OSB'lerde Önce yer tespiti yapılıyor. Sonra gerekirse kamulaştırma ile
kamulaştırma gerekmiyor ise satın alma ile OSB için arazi temin
ediliyor. Arazinin tüm alt yapısı hazırlanıyor. Su, enerji, arıtma,
ulaşım, yönetim düzeni kuruluyor. Sonunda da girişimcilere uygun fiyatla
arsa tahsis ediliyor.
Yatırımcı için OSB'de arsa tahsisi almak çok
önemli. (OSB'de arsa fiyatları göreceli olarak çok ucuz. OSB'de alt
yapı için harcama gerekmiyor.OSB'de yatırım ve üretim yapanlara vergi
avantajı sağlanıyor. SGK ödemelerinde avantaj sağlanıyor.Hemen her
şehirde, bölgesinde yatırım, üretim ve istihdamın artmasına yol açacak
sanayileşmeyi hızlandıracağı ümidi ile bir OSB kurulmasına çalışılıyor.
Bir OSB kurulduktan sonra da sayılarının artırılması isteniyor.'
