Erzurum Teknik Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Murat Küçükuğurlu: Adnan Menderes'i yeniden kazanalım...
Erzurumajans-Erzurum Teknik Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Murat
Küçükuğurlu, 1950-1960 yılları arasında ülke yönetiminde yer alarak
milletin kalbinde kıymetli bir yere sahip olmuş ve 1960 darbesi sonrası
idam edilmiş Adnan Menderes'in Erzurum'un fahri hemşehrisi olduğunu
belirtti.
Adnan Menderes'in Erzurum'a bakışı ve Erzurum
Belediyesinin Menderes'e takdim ettiği "Fahri Hemşehrilik Unvanı" ve
"Fahri Belediye Başkanlığı Beraatı'nı" da dile getiren Küçükuğurlu,
"1950-60 yılları arasında iktidar olan Demokrat Parti Genel Başkanı ve
Türkiye'nin unutulmaz Başbakanlarından biri olan Demokrasi Şehidi Adnan
Menderes, bu yıllar arasında Erzurum'a özel bir önem vermiştir.
Araştırmalarımız neticesinde tespit ettiğimiz kadarıyla Menderes'in
Erzurum'a ilk gelişi 2 Ekim 1950 tarihlidir. Bu seyahati sırasında
verdiği nutuk, iktidara geldikten sonraki ilk nutuk olma özelliğini de
taşımaktadır. Menderes bu seyahatine, 1950 seçimlerinde Erzurum'dan
almış olduğu yüksek oy oranına bir nevi teşekkür ziyareti olarak bakmak
mümkündür. Zira bu seçimlerde Türkiye genelinde yüzde 54'e yakın oy alan
DP, Erzurum'daki oyların yüzde 64'ünü elde etmişti. Menderes, iktidarı
döneminde Erzurum' büyük yatırımlar yaptı. Atatürk Üniversitesi, Tortum
Elektrik Santrali ve Şeker Fabrikası bunlardan en önemlileridir" dedi.
MENDERES'İN ERZURUM'A BAKIŞI
Menderes'in Erzurum'la ilgili düşünce ve söylemlerinden de bahseden
Küçükuğurlu, sözlerine şöyle devam etti; "Menderes'in Erzurum'a ne kadar
önem atfettiğini, 1955 yılında dönemin Erzurum milletvekillerinden
Rahmetli Rıfkı Salim Burçak'la, Atatürk Üniversitesi'nin Erzurum'da
kurulmasıyla ilgili yaptığı bir görüşmeden anlamak mümkündür. Burçak,
anılarında bu görüşmeyi şöyle aktarmaktadır:
"Ben, üniversitenin
Erzurum'da kurulacağı yolundaki müjdeyi, bizzat Başbakan'ın ağzından
işittiğim zaman, ömrümün en mutlu günlerinden birini yaşamıştım.
Başbakan Menderes, 1955 yılı Şubatının başlarında İstanbul'da idi.
Kendisiyle bir mesele hakkında görüşmek için randevu aldık. Milletvekili
arkadaşlarımdan Rıza Topçuoğlu ve Sabri Erduman da bana katıldılar?
Başbakan'ı 7 Şubat 1955 Pazartesi günü 18.30'da Park Oteli'ndeki
odasında ziyaret ettim. Yalnızdı. Beni her zamanki nezaketi ve
samimiyeti ile karşıladı?
Kendisini sevgi ve saygı dolu duygular
içerisinde bir süre zevkle dinledikten sonra, sözü "Büyük ve kuvvetli
Türkiye'yi hazırlayacak meselelerden biri olan Atatürk Üniversitesi'ne
getirdim. Sohbetimiz bir süre bu konu üzerinde devam etti.
Başbakan Atatürk Üniversitesi ile ilgili olarak bana şunları söyledi:
"Rıfkı Bey, ben Erzurum'u çok severim. İktidarda ilk defa nutkumu
orada verdim. 2 Mayıs'tan önce seçim kampanyasını yine orada açtım; bana
uğur getirdi. Erzurum'u öylesine severim ki, bağrıma basıp öpesim
gelir. Oraya her şeyi yapacağız. Üniversiteyi de Erzurum'da kuracağız.
Benim kararım budur: şimdi birer birer Bakanların muvafakatini alıyorum;Cumhurbaşkanını da ikna ederiz." (Rıfkı Salim Burçak, On Yılın
Anıları)."
ADNAN MENDERES'E BERAATİN VERİLİŞİ VE İPTAL EDİLİŞİ
Küçükuğurlu, Menderes'e verilen Fahri Hemşehrilik ve Fahri Belediye
reisliği unvan ve beraatleri için ise sözlerine şöyle devam etti:
"Menderes'in özellikle Atatürk Üniversitesi'nin Erzurum'da kurulması
yolundaki desteği ve yıllardan beri düşünülen fakat bir türlü
gerçekleştirilemeyen Tortum Elektrik Santrali konusundaki çabaları,
Erzurum Belediyesi'ni harekete geçirmiş ve Dr. Edip Somunoğlu'nun
belediye başkanlığı döneminde, kendisine fahri Erzurum hemşeriliği ve
belediye reisliği unvanı verilmesi kararlaştırılmıştır.
Yine arşiv
belgelerine göre, Menderes'e verilen bu beratlar, 1960 Darbesi'nden
sonra atamayla işbaşına getirilen Erzurum Belediyesi'nin yeni başkanı ve
atanmış şube müdürlerinden oluşan meclisi tarafından geri alınmıştır.
Bununla ilgili 15 Temmuz 1960 tarihli ve 307 sayılı karar metni
elimizdedir."
MENDERES'İ YENİDEN KAZANALIM
Murat
Küçükuğurlu, Erzurum Büyükşehir Belediyesine konu üzerinde hassasiyet
ile durulabileceği ve Büyükşehir Meclisi tarafından iade-i itibar
yapılabileceği hakkında öneride bulunarak şunları dile getirdi.
"Buradan Erzurum Büyükşehir Belediyesi Başkanı Sayın Mehmet Sekmen ve
belediye meclisine çağrımız, Rahmetli Menderes'e 1957 yılında verilen,
1960'ta geri alınan fahri hemşehrilik ve fahri belediye başkanlık
beratlarının yeniden verilmesi ve böylece bir nevi iade-i itibar
yapılması yönünde olacaktır. Darbenin yıl dönümü olan 27 Mayıs tarihinin
esas alınarak bu belgelerin sunumu daha da bir anlamlı olacaktır."
