DAİB nerden nereye geldi?..

O ZORU SEÇTİ...

Nasıl ki bir zamanlar "hayvancılık" denildiğinde akla ilk gelen il Erzurum'duysa, Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği denildiğinde de, kuşkusuz ki herkesin söyleyeceği ilk isim Fikret Kabakuş'tur... O, DAİB'le özdeşleşmiş ve ömrünü bu uğurda harcamaktan sakınmayan bir görev adamı, cesur bir nefer ve tuttuğunu koparan usta bir bürokrat... Sevgili dostum işadamı Cemal Şengel'le röportaj yaparken, mümkün mü ki birkaç cümleyle de olsa Fikret ağabeyiden bahsetmeyelim... Çünkü kimler geldi geçti de, Fikret Kabakuş asla sınırı beklemekten vazgeçmedi ve DAİB için, bir çoklarıyla "kötü" oldu, bir çoklarının da övgüsünü kazandı. Meslek hayatımın ilk yıllarında, DAİB bizim kuşağın yegane haber kaynağıydı. Ne vakit habere sıkışsak hemen Pelit Meydanı'ndaki DAİB'e koşardık ve iyi-kötü bir haberle çıkarırdık. Çok çayını içmişiz, kahvesini yudumlamışızdır. Bu röportaj için Cemal Şengel'le, DAİB'in artık (profesyonel olan) ofisinde buluşmaya gittiğimde, doğal olarak yine Fikret ağabeyi ile hemhal olduk. Fakat o eski Fikret Kabakuş'tan eser yoktu. Arkasından söylemek gibi olmasın ama ne ikram ettiği çay tazeydi, ne de umre farizası dönüşü getirdiği hurma, hurmaydı; hatta zemzem de bile bir hal vardı! Zahir, birliğin işlem hacmi arttıkça Fikret ağabeyinin de cimriliği temayüz etmiş! Ne yalan söyleyeyim bu "garip" duruma, benim de gıkım çıkamadı, birliğin başkanı olan Cemal Şengel'in de… Neyse bu durum tespitinden sonra artık asıl meselemize gelelim ve bir bakalım ki Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği neler yapıyor, nerelerden buraya geldi ve gelecek hedefleri nelerdir? Bendeniz Cemal Şengel'i tanıdım tanıyalı hep bir koşuşturma içindedir.  Başkaları ve toplum için koştuğu kadar, kendi için koşsaydı kimbilir şimdi hangi holdinglerin patronuydu. Hoş gizleyip dursa da, yine de az zengin sayılmaz… Fakat gönül rahatlığıyla söyleyebilirim ki, Cemal Şengel'in asıl zenginliği, gönül zenginliğidir ve hep "iyi gören" gözleri ve yüreğidir. Harman yeri kadar büyük olan kalbinde herkese bir yer vardır. Şişe kulpu tutan da O'na gider, alnı secdeden kalkmayan da... Kimsesiz yuva çocuklarının babası olduğu kadar, spor, sanat ve kültür hizmetlerinin de sessiz ama gerçek hamisidir. Cemal Şengel'de şapka çok, işte o şapkalardan biri de ihracat... Hal böyle olunca, günün birinde Cemal Şengel kendisini Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği'nin başında buldu. İhracatçı olmasına ihracatçıydı, lakin bu iş ne bina yapmaya benziyordu, ne de yol... Üstelik DAİB'in durumu hiç de içaçıcı değildi. Şayet şok bir müdahale olmasa DAİB kapatılabilirdi. Seyyar satıcılıktan, ülkenin en önemli müteahhitleri arasına kadar yükselmeyi başarmış bir kimse olan Şengel'in önünde iki yol vardı: Ya çaktırmadan ceketini alıp oradan uzaklaşacaktı, ya da orada durup kapanmanın eşiğine gelmiş olan DAİB'i  yeniden zirveye çıkaracaktı. İlki kolay, ikinci zor olandı... Cemal Şengel ikinci yolu seçti; durdu, mücadele etti, o şehir senin bu şehir benim koştu... Belki Erzurum'un belki kendi şansıydı, tam bu kabus sırasında karşısına Zafer Çağlayan çıktı… Zafer Bey, Şengel için denizde umutsuzca çırpınan adama uzatılan can simidi gibiydi... Kabul edelim ki Cemal Şengel de yol töre bilen bir kimsedir; kiminle ne konuşulacağını, kimden ne talep edileceğini çok iyi bilir...Şiimdi sözü daha fazla uzatmadan sorularımıza verdiği samimi cevaplar ile Şengel'in ağzından DAİB'in dünü, bügünü ve hedeflerini dinleyeleim.  Mehmet Şener

-Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği kapanmak üzereyken ne oldu da, bugün ki seviyeye ulaştı?

Tablo vahimdi, ama çare tükenmemişti. Ben ve arkadaşlar oturup önce bir yol haritası çıkardık. DAİB ya kapanacaktı, ya da büyüyerek yoluna devam edecekti. Biz zor olanı seçtik ve DAİB'i kapanma tehlikesinden kurtardık.

-Bu süreçte sizinle beraber olan kimseler var mıydı?

Olmaz olur mu, başta TİM Başkanımız ve özellikle Devlet Bakanımız  Zafer Çağlayan ayrıca bölgedeki ihracatçılarımız, birliğimizin yönetim kurulu üyeleri, tabii ki Sağlık Bakanımız Recep Akdağ her fırsatta müthiş destek verdiler. Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği yaşasın diye, pek çok kimse samimi çaba harcadı. O ekipde bendeniz de vardım ve bugün geriye dönüp baktığımda, "iyi ki varmışım" diyorum.

-Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği'nin 1987'li yıllardaki durumunu biliyoruz. O vakitlerde Fikret Kabakuş bugün olduğu gibi genel sekreterdi. Hatırlıyorum  da, DAİB'in ihracatı o dönemde yedi milyon dolar civarındaydı, o da zorlamayla… Şimdi milyar dolarlardan söz ediyoruz, nasıl oldu bu sonuç?

Kolay olmadı. Bölgemizdeki illeri dağ taş dolaştık ve  ihracatın artması için bire bir markaj uyguladık. Misal siyaseti ıskalamamız mümkün değildi. Biz de onu yaptık. Önce merkezi hükümetle temasa geçtik ve açık yüreklilikle sorunlarımızı paylaştık. Bu noktada en büyük desteği Sayın Çağlayan'dan gördük.Beri yandan da birliğimizin teknik altyapısını kuvvetlendirerek beş ayrı yere irtibat büroları kurduk. Bu süreçte herkes yoğun bir mesai harcadı, fedakarlıkta bulundu. Çay hizmeti veren kardeşimiz de bizimle aynı heyecanı yaşadı, yönetici olanlar da…

-Bu mücadelenin olumlu sonuçları kısa vadede geri dönüş yaptı mı?

Evet…Herşeyden önce birliğimizin yetki alanındaki illerin sayısı arttı. Örneğin aynı bölgede olmamamıza rağmen Batman gibi ihracatı yüksek olan bir ilimiz birliğimize dahil oldu. Bu başarının altındaki imza da yine Sayın Çağlayan'a, Dış Ticaret Müsteşarlığı'na ve TİM Başkanlığı'na aittir.Rakamlarla bakacak olursak şu örnek nereden nereye geldiğimizi anlatmaya yetecektir. DAİB 1987 yılında sadece bir sektörde faaliyet gösteren bir birlik iken, bugün tam 24 sektörde yetkilidir ve ihracat yapmaktadır. Yine 1987 yılında toplam ihracat hacmimiz 7 milyon dolar civarındaydı. 2010 yılında bu rakam 3 milyar 370 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır.

Siz Batman örneğini verdiniz ama başka iller de var tabii ki değil mi?

Sıralayalım efendim o zaman.Yetki alanımızdaki iller şunlardır; Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van… Toplam 17 il.

-Bu illerin tamamından ihracat yapılabiliyor mu?

Elbette… Tamam her ilimiz belki Batman boyutunda değil ama üyemiz olan bu illerimizin tamamından mutlaka ihracat yapılıyor. Kimisi canlı hayvan, kimisi sebze meyve, kimisi maden, kimisi de halı kilim satıyor.

-Yedi milyon dolardan dört milyar dolar seviyesine yaklaşan ihracatınız var. Kaç ülkeye ürün satabiliyoruz?

Bu sorunuzu da yine mukayeseli şekilde cevaplandırayım;

1987 yılında sadece 6 ülkeye ihracat yapabiliyorduk. Bugün tam 182 ülkeye ihracat yapar durumdayız.

-Ülke sayısı bu kadar arttığına göre ihracatçı sayınız artmış olmalı değil mi?

Haklısınız. Eskiden tüm bölgede yaklaşık 26 aktif ihracat yapan üyemiz vardı. 2010 yılı sonu itibariyle birliğimize kayıtlı ihracatçı üye sayımız 12 bin 743 kişidir. Tabii ki bu arada birliğin yapısı da çok değişti ve gelişti. 87'de sadece 4 personel, 1 adet de irtibat büromuz varken, bugün irtibat merkezlerimiz 5'e, personel sayımız da 27'ye yükselmiştir.

-Ak Parti hükümetinin 2023 yılı hedefleri var. Sizin de önünüze koyduğunuz böyle bir vizyon ve ufuk var mı?

Bütün samimiyetimle diliyorum ki, ülkemiz ve devletimiz 2023 yılında öngörülen şekliyle dünyanın en büyük ekonomisine sahip ilk 10 ülkesi içinde yer alacaktır. Buna yürekten inanıyorum. Türkiyemiz artık çok büyük hedefleri yakalayabilecek güçlü bir potansiyele sahip. Biz de Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği olarak, 2023 yılında 10 milyar dolarlık bir ihracatı gerçekleştirmeyi amaç edindik.

-İnşallah hedefinizi yakalar hatta aşarsınız. Malumunuz dünya artık küresel bir köy gibi. Avrupa'da sınırlar kalktı, dünya genelinde de toplumların birbirine gidip gelmesi arttı. Siz DAİB olarak üyelerinize nasıl imkanlar sunuyorsunuz?

Efendim, işin başında eğitim gelmekte. Dünyada ne olup bittiğini öğrenebilmemiz için mutlaka uzmanlarından bilgi transfer etmelisiniz. Literatüre vakıf olmalısınız. Dünyanın konuştuğu dili bileceksiniz. Başka ülkelerdeki fuarlara katılacak, sempozyumlara gideceksiniz. Belki arzu ettiğimiz oranda değil, ancak DAİB olarak biz de komşu ülkeler başta olmak üzere pek çok ülkeye ziyaretlerde bulunduk, oralardan misafir kabul ettik. Karşılıklı eğitim programları gerçekleştirdik. Örneğin, geçen yıl 73 adet seminer düzenledik, bu seminerlere yaklaşık 13 bin ihracatçı katıldı ve sertifika aldı. Erbil'e de gittik, Tiflis'e de... Birliğimizin interlandı içinde öncelikle Gürcistan, Nahcivan, Azerbaycan, İran, Irak ve Ermenistan gibi komşu ülkeler var. Buralarla ilişkilerimiz gayet düzgün biçimde sürüyor. Fakat biz bununla yetinmeyip Afrika'dan Uzakdoğu'ya kadar her kıtada iş yapmak istiyoruz ve kısman de yapıyoruz.

-Daha birkaç yıl önce, gelirleri personel giderini karşılayamıyor diye kapısına kilit vurulmak istenen Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği, şimdi dünyanın dört bir yanında pazar arayan bir konumda… Bu tablo, görüyorum ki sizi çocuklar gibi sevindiriyor...

Tespitiniz yüzde yüz doğru. İnanınız kendi şahsi işimde para kazanırken böylesine heyecan duymuyorum. Doğu Anadolu gibi iktisadi ve sosyal açıdan kalkınmasını henüz tamamlayamamış bir bölgenin ihracatta çıtayı yükseltmesi her yurtsever gibi benim de kalbime umut ve ferahlık veriyor.

-Her söyleşi gibi bu söyleşimizin de bir hıtamı var. Belli ki çok dolusunuz ve coşkulusunuz. Konuşsak saatlerce sürebilir bu söyleşi… Neylersiniz ki yerimiz bu kadar. Size çok teşekkür ediyor, çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

Asıl ben teşekkür ederim. Sesimize kulak verdiniz, çalışmalarımıza ilgi duydunuz. Bu şehrin bir evladı olarak hem ülkemin hem de bölgemizin geleceğinden son derece ümitvarım. Zengin ve kalkınmış bir ülke yolunda hızla ilerliyoruz. Bu pastadan Erzurum'da payını alacaktır, Tunceli de… Hakkari de gelişip serpilecektir, Iğdır'da…Nasıl ki, Batman da bu vatanın bir köşesiyse, Kars da aynı değerdedir. Biz adı üzerinde Doğu Anadolu İhracatçılar Birliğiyiz. Dolayısıyla bütün bu illerimizin sorunları ve başarılarıyla iç içeyiz.