'Yerel seçimde AK Parti büyükşehirleri kaybedebilir!'

Erzurumajans-ANDY-AR Araştırma Şirketi ve YİNE Ajans Başkanı Faruk Acar, Mart 2019'daki yerel seçimlerle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Acar, 31 Mart'ta yapılacak yerel seçimlerde Cumhur İttifakı'nın ortak adaylar çıkarmamasıyla ilgili, "MHP desteği olmazsa AK Parti büyükşehirlerin bazılarını kaybetme potansiyeli taşıyabilir" dedi.

ANDY-AR Araştırma Şirketi ve YİNE Ajans Başkanı Faruk Acar, Habertürk'ten Kübra Par'a önemli açıklamalarda bulundu. Cumur İttifakı'nın ortak aday çıkaramaması sonrası AK Parti'nin MHP desteği olmadan bazı büyükşehirleri kaybedebileceğine dikkat çeken Acar, "AK Parti içinde “siyaset zeminimiz açıldı, tekrar özgün bir pozisyon alabiliriz” yorumlarının yapıldığını duyuyorum" ifadelerini kullandı

Kübra Par'a konuşan Faruk Acar'ın açıklamaları şöyle;

Aslında her iki taraf için de avantajlı ve dezavantajlı yanları var. AK Parti’nin mutlaka MHP’ye ihtiyaç duyduğu bazı şehirler var. CHP ve İYİ Parti, örtülü de olsa ittifak kurarak bazı şehirlerde ortak adaylar çıkarırsa, AK Parti büyükşehirlerin bazılarını kaybetme potansiyeli taşıyabilir. Çünkü AK Parti’nin, şu anda elinde olan büyükşehirlerin bazılarında MHP olmadan tek başına yeterli oy oranına ulaşmasının pek de mümkün olmadığı görülüyor.

Büyükşehir nezdinde konuşursak, 3 büyükşehrin böyle olduğunu söyleyebiliriz. Ankara ve Antalya çok önemli. Antalya’da CHP-İYİ Parti adayı üzerinde anlaşılmış, bir ay önce de Antalya halkına deklare edilmiş. Hatta bazı ilçelerde de İYİ Parti’nin ve CHP adayının destekleneceği şeklinde paylaşımlar yapılmış. İYİ Parti Antalya’da yüzde 17, CHP yüzde 30’lar civarında bir değere sahip. Zaten 2014 seçimleri de yüzde 10-15 civarında bir farkla sonuçlanmadığı için Menderes Türel’in veya aday olacak kişinin şimdi çok daha fazla çalışması gerekecek.

Evet, MHP ile birlikteliğinin son bulmuş olması, AK Parti’nin bazı bölgelerde avantajlı çıkmasına da neden olabilir. Mesela Adana’da AK Parti, CHP ve MHP’nin oy dağılımı yüzde 30’lar civarında, zaten bu üç parti yüzde 90’ı temsil ediyor. 24 Haziran’da Adana’da AK Parti’nin aldığı oy oranı belli, MHP’ninki belli. Mevcut belediye başkanıyla 2014 yerel seçimlerinde 300 küsur bin oy almış olan bir MHP var, 24 Haziran seçimlerinde bu yarıya düşmüş. Ama AK Parti mevcut oyunu koruyor. Şimdi Adana, AK Parti için aday gösterilmeyen bir yer olabilir mi? Yerel seçimlerde durum biraz daha farklı. Siz genel seçimlerde ortak bir paydada buluşmak üzerine ittifak yapabilirsiniz ama yerelde seçmen kendi adayıyla bizzat muhatap olabiliyor. Dolayısıyla, yerelde ‘genel merkezden gelen talimat’ üzerine oy verme durumu çok mümkün değil. Buradan hareketle, bu ittifakın yerel seçimlerde çalışması çok mümkün olmayabilirdi.

MHP, AK Parti’ye destek vererek aslında bir ölçüde kendi sorunlarını aştı ve tekrar eski oy oranına ulaşabildi. Parti içerisindeki bölünme ve o dönemde MHP’nin ve Devlet Bahçeli’nin kendini ifade edememesi nedeniyle, MHP yüzde 5’lere kadar düşmüştü. Bugün ise 24 Haziran seçimlerindeki sürecin MHP’nin lehine geliştiğini görüyoruz. MHP’nin “Baraj sorunu var mı, yok mu?” tartışmalarını geride bıraktığı bir sonuç ortaya çıktı. MHP, bu kadar kilit bir pozisyona sahip olmuşken ve AK Parti ile birlikte gündemi belirleyen parti konumuna ulaşmışken bu ittifakın bitmiş olması biraz sıkıntılı olacaktır. Yani AK Parti için dezavantajlı olan şeyin MHP için avantajlı bir konumu yok.

Bu mümkün. Çünkü MHP’nin yükselen trendini zaten 15 Temmuz sonrasında görmüş olduk. 24 Haziran’da da bunun emarelerini görmüş olmamızla birlikte, “Bugün bu ittifak bitti ve dolayısıyla bundan sonra MHP’nin oyları artık dip seviyeye tekrar gerilemek durumundadır” şeklinde bir yorum tarafgir bir yorum olur. Türkiye’nin haletiruhiyesini doğru yorumlamak gerek.

Zamanlaması itibarıyla sürecin çok uzadığı ve fazlasıyla karşılıklı tavizlerin verildiği konusunda kurmay kadrolar içerisinde eleştirel bir yaklaşım olduğu doğru. MHP, “Amacımızdan ve sürecin başındaki yerimizden farklı bir noktaya geldik” dedi. AK Parti ise “Biz çok büyük bir partiyiz ve MHP’nin peşine takıldık” gibi bir algıyla yaklaştı. Af meselesi ve Andımız meselesi aslında olayın patlama noktası. Af meselesinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hassasiyet göstererek, “Sadece devlete karşı işlenen suçlar” tanımlaması yapmasına rağmen, MHP bunu kamuoyu önünde tartışmayı tercih etti. Bir kez daha Cumhurbaşkanı, “Böyle bir şey yok” diyerek parti sözcüleri aracılığıyla bunu paylaştığı halde, MHP yine olayı kamuoyu önünde tartışmaya ve ısrar etmeye devam etti. Sonuçta her iki tarafın da hassasiyetleri var. Parti sözcülerinin de ifade ettiği gibi, “Kırmızı çizgiler, liderler.” Eğer karşılıklı olarak aradaki diyaloğun liderlere dokunan yanları ortaya çıkmışsa zaten kopma noktasına gelinmiş demektir. MHP kurmaylarının Devlet Bahçeli, “Bu ittifak olmayacak” dediğinde ellerini patlatırcasına, coşkuyla tepki vermelerinin nedeni bu.

Biraz kısık sesle de olsa “Tekrar siyaset zeminimiz açıldı, tekrar özgün bir pozisyon alabiliriz” yorumları yapılıyor. Uzunca bir süredir aslında Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri siyasetsizlik. AK Parti’de de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın partiden ayrılışıyla partide siyasetsizliğin hâkim olduğu bir süreç yaşandı. Cumhurbaşkanı ayrıldıktan sonra Külliye bir siyaset merkezi haline geldi. Genel Merkez’de siyaset üretmekle Külliye arasındaki denge arasında bir siyasetsizlik oluştu. Cumhurbaşkanı’nın partiye dönmesinden sonra ise MHP ile ittifak sürecinin başlaması ile Genel Merkez kendi havasını tutmakta zorlandı. Genel başkan yardımcıları geldiler, gittiler. Tek başına parti içerisindeki durumun Erdoğan’sız bir parti olmasının dışına taşınması çok mümkün olmadı. Mümkün olmayınca da siyaset üretilemedi. Artık bir fırsat dönemi diyebiliriz. Bu arada biriktirdiği enerjiyi bir şekilde daha yerinde kullanıp harekete geçerse, “Ben değiştim” söyleminin inandırıcılığını da doğru adaylarla seçmenine yansıtabilirse bundan sonraki süreç, AK Parti için daha anlamlı bir hale de dönüşebilir. CHP’nin içi karışmışken, İYİ Parti beklenileni alamamışken, HDP gibi bir partinin marka değeri sönmüşken, AK Parti şu anda en güçlü olduğu dönemi yaşıyor. Bunu siyasete dönüştürebilirse çok anlamlı çarpanlara da evirilmesi mümkün. Genel merkezdeki beklenti de böyle. Ama ittifakın bitirilmesini bir kesim isterken bir kesim de istemiyordu. Bundan sonraki aşamada her iki partinin nasıl duracağı nasıl bir politik yol izleyeceği belirleyici olacak.

Açıkçası düşünmüyorum, çünkü siyaseti doğru anlamak için halkın ne beklediğini ve halka ne söylediğinizi takip etmeniz gerekir. Bunu da en iyi yapan parti AK Parti. Millilik ve yerlilik söyleminin aslında nerede durduğuna ve seçmenler nezdinde ne kadar satın alındığına bakmak lazım. Bu, öylesine çıkmış bir şey değil; 15 Temmuz ve öncesinde yaşanan gelişmeler ışığında değişen sosyolojinin bir tezahürü. Türkiye yakın siyasi tarihinde, radikal Türk milliyetçisi seçmeni tekelinde tutan bir MHP; radikal Kürt milliyetçiliğini tekelinde tutan HADEP-BDP-DTP ve bugünkü adıyla HDP; radikal İslamcı seçmeni tekelinde tutan Refah Partisi vardı. Aslında adına sosyal demokrat olarak tanım yapan ama Kemalizmi tekelinde tutan bir CHP, SHP ve DSP vardı. AK Parti ise 2002 yılında bu tekellerin tamamını bozdu, hepsini bir araya topladı. Önce İslamcı tarafı tekelinde tutan Refah Partisi’nden çok büyük bir geçiş yaşandı. Akabinde MHP’den ve daha sonrasında Kürt seçmenlerden geçişler oldu. “MHP ile işbirliği içerisindeyken AK Parti’nin dili daha milli bir dil halini aldı” ya da “Bugün itibarıyla bu milli dil sona erdi” yorumları gerçekçi değil, çünkü AK Parti kozmopolit bir parti.

Sertleşirlerse iş biter. Bugün ben ‘testinin çatladığı’ yorumuna daha yakın duruyorum; kırıldığı noktasında değilim. Sadece adaylar değil, liderler düzeyinde de çok uçlarda cümleler sarf edilirse bunun geri dönüşü olmaz ve iş biter. Her iki tarafın da stratejik olarak bundan uzak durmak üzere pozisyon alabileceğini düşünüyorum.

Cuma günü bitirdiğimiz bir çalışma var. Türkiye genelinde 50 bin nüfus ve üzerinde olan 328 belediyede bir saha taraması yaptık. Raporlara dair bir değerlendirme yapma fırsatı bulamadık ama görünen o ki 24 Haziran’dan bugüne çok farklı şeyler gelişmemiş. Ne AK Parti’nin ne MHP’nin ne de CHP’nin oylarında olağanüstü bir değişim yok. Ama kararsız bir seçmen var.

Yaklaşık yüzde 25 dolayında ve büyük çoğunluğunu CHP seçmeni oluşturuyor. Çünkü Kılıçdaroğlu gitmedi. Muharrem İnce ile aralarındaki diyaloğun ne durumda olduğuna dair kamuoyuna kendini ifade edebilecek bir zemin de oluşturmadı. Dolayısıyla CHP’nin ne yapacağı da tam olarak belli değil. CHP’nin seçmenlerini memnun etmek gerçekten zor, çünkü genele hitap edebilecek, elini taşın altına koyabilecek bir irade yerine, halihazırda “Burası nasıl olsa bizim yerimiz” diyerek herkes belli noktalara aday olma peşinde. Mesela kesin olarak alınacağı beklentisiyle yüzünden, İzmir’de bir aday adayı fazlalığı söz konusu.

Adaylara bağlı diyebiliriz. İzmir’de bir sürpriz beklemiyorum CHP için. AK Parti, İstanbul ve Ankara’da mevcut belediye başkanlarını metal yorgunluğu başlığında değiştirme girişiminde bulundu. Yeni gelen belediye başkanlarının kendilerini tam olarak ifade edebilmesi için yeterli zaman yoktu. Aslında ikisi de kendi ilçelerinde ve kendi bölgelerinde başarılı olmuş, bunu artık büyükşehirde taçlandıracak uygun kişiler olarak tercih edilmiş oldukları için bu anlamda bir avantajları olduğu gibi, çok kısa bir zamanda kendilerini anlatmak durumunda kaldıkları için dezavantajları da vardı. Buna rağmen bu iki belediye başkanı, seçmene dokunabilecek bazı hamlelerde de bulundu. Nitekim tanınırlıklarıyla ilgili önemli bir yol kat ettiklerini söyleyebiliriz. Dolayısıyla, mevcut makamda oturmaları dolayısıyla ikisi de potansiyel aday adayıdır.

AK Parti diğer partilere göre konumlanmayı önceleyebilen bir parti. Öngörü ve strateji konusunda, diğer partileri neredeyse okutabilecek kadar tecrübeye sahip. Dolayısıyla önce İstanbul’da ve Ankara’da diğer partilerin adaylarını görüp, daha sonra mevcutların devam edip etmeyeceğini ya da yeni gelecek kişilerin hangi profile sahip olacağını değerlendirerek karar vereceklerdir diye düşünüyorum.

Tabii sokar. İstanbul için belki bu durum çok söylenemeyebilir. 2014 seçimlerinde Mustafa Sarıgül genel merkezin belirlediği bir aday değildi. Kamuoyunun zorla Mustafa Sarıgül’ü aday yaptığı bir seçim olmuştu. Dolayısıyla yüzde 41’e kadar ulaşmış bir CHP vardı. AK Parti de yüzde 48 aldı. Aradaki fark 7 puan gibi görünse de ikili tercihler de bu 3 buçuk puan demek. Ankara’da ise 30 bin farkla seçilmiş bir Melih Gökçek vardı. Yani asıl risk barındıran şehir aslında Ankara’ydı. Bugün itibarıyla durum çok farklı değil, çünkü Ankara’da aynı zamanda MHP de güçlü.

Şahsi kanaatim, Melih Gökçek’in MHP’nin teklifine sıcak bakma ihtimali olabilir. Çünkü zaten yıllardır Ankara’da kendi partisinin dışında en çok desteklendiği taban MHP tabanı. O seçmenle de aralarında bir iletişim var. Ama MHP’nin adayı olması halinde seçimi kazanması pek mümkün görünmüyor. Kazanamama ihtimalinin yüksek olduğu bir seçime girmek de kendi takdiri olur. AK Parti içinden Melih Gökçek’le ilgili yapılan olumsuz yorumların Melih Gökçek’in vereceği kararda etkili olabileceğini söyleyebiliriz.

MHP’nin adayı Melih Gökçek olursa, CHP veya İYİ Parti’nin adayına sonuç bakımından olumlu yönde büyük bir katkı sağlanır, ki bunu yıllardır AK Parti’de siyaset yapmış Melih Gökçek yapar mı bilmiyorum. Yani açıkça bu durum muhalefetin değirmenine su taşınmış olur. Bunu da Melih Gökçek’in kabul edebileceğini düşünmüyorum. Ama siyasette her şey mümkün.

Mansur Yavaş MHP’den gelen biri. İlk seçimini MHP adaylığı ile yaptı, sonrasında kendisini CHP ile gördük. Her seçimde, seçimi alana kadar deneme yapacaksa bu kez sırada İYİ Parti var. İYİ Parti’den aday olması daha mümkün görünüyor. Kulislerdeki karşılığı da biraz böyle… CHP’ye daha fazla yakıştırılıyor ama profil itibarıyla İYİ Parti’ye daha yakın duruyor. İYİ Parti, CHP’den oy alan bir milliyetçi tabana sahip. Dolayısıyla Mansur Yavaş da tam bu profile oturuyor.

Böyle bir ihtimal görmüyorum. Meral Akşener’in kurduğu İYİ Parti ile nasıl ayrıldıklarını biliyoruz. Diğer taraftan CHP ile aralarındaki diyaloğun durumuna baktığınızda da üst düzey bir olumsuzluk söz konusu. HDP ile zaten bu mümkün değil. HDP’nin de içinde olduğu bir bloka ihtiyaç var. AK Parti’ye karşı muhalefet bloku Meclis’te hâkimiyetini ancak HDP ile sağlayabiliyor. 7 Haziran seçimlerinde koalisyon kurulamamasının nedeni HDP’nin o blok içerisinde yer almış olmasıydı. O nedenle muhalefet cephesi için oradan bir malzeme çıkmaz.

AK Parti’de bu daha mümkün, çünkü AK Parti, tüm tabanlara hitap eden kozmopolit bir yapıya sahip. Dolayısıyla sinerjisini yaratabilecek kanalları daha geniş bir yelpazeye hitap ediyor. Fakat bugünden yarına böyle bir iletişim olmaz. MHP ile olan birliktelik, bir sürecin sonucuydu. Gelişmeler MHP ile AK Parti’nin birlikte hareket etmesini sağlayacak bir zemine sahipti. Bugün itibarıyla bunun tam tersi bir pozisyon alabilmek mümkün değil.

“Ortada” diyebiliriz. Bu konuyla ilgili kesin tanımlar yapmak zor.

Tam da bahsettiğiniz cümleyi sarf ederken aslında liderlerin grup toplantılarındaki metinlerin dışına çıkıldığı bir an yaşandı. Bunlar doğrudan Cumhurbaşkanı’nın o sırada doğaçlama olarak ve mevzunun dışına çıkarak kendini ifade ettiği sözlerdi. Zaten Erdoğan’ı Erdoğan yapan en önemli özellik bu. O sırada, “Ben bunu niçin tartışıyorum? Ben Türküm” diyor. Bu tamamen duygusal ve insani yanıyla paylaştığı bir durum. Türkçü olmadığını ve ırkçılığın dinimizce günah kabul edildiğini dile getirdi. Tabii bu AK Parti’ye MHP tabanından gelmiş olan aşırı milliyetçi kesimi “Andımızla ilgili sorun mu var? Türküm demekte bir sorun mu var?” diyerek tam tatmin etmemiş olabilir. Ama diğer taraftan MHP ile ittifak sürecindeki bu birliktelik dolayısıyla soru işaretiyle yaklaşan AK Partili Kürt seçmenlere ise “İşte benim liderim budur” dedirtip hoşlarına giden bir durum meydana getirmiş olabilir.

AK Parti zaten Kürt seçmenlerde bir oy kaybı yaşamadı. Bunu bölgedeki oylarda AK Parti’ye yaklaşımlara göre değerlendirebiliriz. Ama bu sürecin tek başına oy hesabı üzerinden yapılan bir operasyon olduğu kanaatinde değilim.

Bir tercih yapma durumunda kalınan bir ortam yoktu ama koşullar bugün itibarıyla böyle yorumlanmasına sebep oluyorsa bunun üzerine bir kurgu yapılacaktır. MHP ile birlikteyken, ittifak yaptığınız yerin hassasiyetini de gözetmek durumundaydınız ve bu konuda bazı söylemlerdeki aşırı dozu daha yumuşak hale getiren bir AK Parti dili oluşmuştu. Bugün itibarıyla Güneydoğu’da HDP’nin dışında tek parti olduğunun gerçekliğini de ortaya koyan bir AK Parti modelinin tekrar ortaya çıkması mümkündür. 16 Nisan’da “MHP’den gelen destek beklenilen düzeyde değildi ama Kürt seçmenden beklenen kopuş olmadı ve ‘Evet’in geçmesini sağladı” diyordum. Sonraki süreçte AK Parti Kürt seçmenden kopmadı ama daha sessiz bir pozisyon aldı. Şimdi sesini eski haline getiren bir AK Parti modeliyle karşılaşmak mümkün.