Tokat gibi istatistik

Erzurumajans-Onur SAĞSÖZ-KUDAKA, ‘Senaryo Bazlı İl Gelişim Stratejileri ve Eylem Planı’ hazırladı. ‘Göç’ başlığında çarpırıcı rakamlara yer verdi. Her fırsatta ‘tersine göç başladı’ açıklamalarıyla kamuoyunda algı oluşturmaya çalışan bir takım siyasi ve bürokratlar, bu istatistiklerden sonra ‘ne diyecek’ merak konusu oldu. 

Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA), başta yatırımcılar olmak üzere neredeyse her kesime dokunan bir çalışmaya imza attı. ‘Senaryo Bazlı İl Gelişim Stratejileri ve Eylem Planı’yla 164 sayfalık bir yol haritası hazırlayan KUDAKA, potansiyellerine göre Erzincan, Erzurum ve Bayburt için yatırım stratejileri ve eylem planları geliştirdi.

Neredeyse her satırıyla ele alınması ve gündem de tutulması gereken çalışmada, ‘Göç’ başlığı altında verilen rakamlar dikkat çekti. Özellikle son dönemde ‘tersine göç başladı’ açıklamalarıyla kamuoyunda algı oluşturmaya çalışan bazı siyasi ve bürokratlara adeta tokat gibi cevap veren KUDAKA’nın çalışmasında, “TRA1 Bölgesi gerek bölge gerekse iller ölçeğinde göçün yoğun olduğu bir bölgedir. Son on sekiz yılda bazı yıllarda artışlar olsa da bölge illeri nüfuslarında genel görünüm azalış yönündedir” ifadesi dikkatlerden kaçmadı.

Erzurum, Erzincan ve Bayburt’un en yüksek göç hızına sahip üçüncü bölgeyi oluşturduğunun belirlendiği çalışmada, şu rakamlara yer verildi. 

“Bölge illeri, 2011 - 2012 yıllarına göre alınan göç bakımından 81 il içinde sırasıyla 30 (Erzurum), 55 (Erzincan) ve 81’inci (Bayburt) sıradayken verdiği göç bakımından 18, 61 ve 81’inci sırada yer almıştır. Ortalama net göç hızı 2017 yılında yüzde -18,44 iken bölge yine 2017 yılında 64.538 kişilik verdiği göç ile 26 Düzey 2 Bölgesi arasında en yüksek göç hızına sahip üçüncü bölgedir. Net göç sayısı bakımından yine 26 Düzey 2 Bölgesi arasında dokuzuncu sırada yer almıştır. Türkiye nüfusunun yüzde 1,3’ünden sorumlu olan bölge alınan ya da verilen göç içerisinde yaklaşık yüzde 4’lük bir paya sahiptir. Son 5 yıllık dönemin ortalamasına göre Erzurum, Erzincan ve Bayburt’un aldığı ve verdiği göç miktarı birbiriyle farklılık göstermiştir. Erzurum ve Erzincan gerek verdiği ve aldığı göçün büyüklüğü gerekse net göç miktarının değeri bakımından beş yıllık dönemde negatif eğilim göstererek nüfus kaybı yaşamaktadır.”

Öte yandan Erzurum’un 2013 - 2017 yılları arasında aldığı göç 26 bin 909, verdiği göç ortalaması 40 bin 141, net göç iste eksi 13 bin 222 olarak istatistiklere yansıdı. 2000 yılında nüfusu 801 bin 287 olan Erzurum, bu yıldan sonra adeta erimeye başladı. Her geçen yıl gerileyen nüfus 2018’de 767 bin 848 oldu.

Bölgeden çıkmış ancak emeklilik sonrası geri dönen nüfus konusunda da paylaşılan rakamlar iç açıcı değil. 65 ve üzeri yaş nüfusun bölgeye gelme oranının son on yılda gittikçe azaldığı belirtilirken, bu oranın toplam alınan göçün son yıllarda yüzde 3’üne hatta altına kadar gerilediği kaydedildi.

KUDAKA’nın göç ile ilgili rakamları arasında ‘verilen göçün eğitim düzeyi’ de yer aldı. Senaryo Bazlı İl Gelişim Stratejileri ve Eylem Planı’n da şu ifadeler yer aldı.

“Verilen göçün eğitim durumu bölge ve iller özelinde; kadınlar ve erkeklerde en çok ‘Lise ve Dengi Meslek Okulu’ ve ‘Yüksekokul veya Fakülte’ mezunu şeklindedir. En az olan sınıf ise doktora mezunlarıdır. Alınan göçün eğitim durumu bölgenin en kalabalık ili olan Erzurum’da kadınlar ve erkeklerde; en çok “Lise ve Dengi Meslek Okulu” ve “Yüksekokul veya Fakülte” mezunu şeklindedir. En az olan sınıf ise doktora mezunlarıdır.”