Milyonlarca emekliye ''geriye dönük borç'' müjdesi

Erzurumajans-SGK, 2001 yılında Şahin Akkaya isimli bir memuru 3 bin 600 ek gösterge rakamı üzerinden emekli etti. Akkaya, SGK'nın kendisine bağladığı aylığı 2009 yılına kadar düzenli olarak bankadan çekip ihtiyaçlarına harcadı. Ancak SGK 2009 yılında ‘hata yapılmış' deyip mimar olan Akkaya'nın ek göstergesini 2 bin 200'e çekti, emekli aylığını da düşürdü. SGK bununla da yetinmedi, 2001 ila 2009 yılları arasında fazladan ödenen aylık için Akkaya'ya geriye dönük 16 bin 439 lira 25 kuruş borç çıkardı.

Sözcü gazetesinden Erdoğan Süzer'in haberine göre emekli Akkaya, 16 bin lirayı aşkın borcu 3 ay içinde ödeyemeyince SGK maaşının 4'te 1'ini kesmeye başladı. Bunun üzerine 2009 yılında 7'nci İdare Mahkemesi'nde dava açan Akkaya, SGK'nın emekli maaşının düşürülmesi ile geriye dönük borç çıkarılması kararının iptalini istedi. Mahkeme SGK'yı haklı bulup, Danıştay da 2014 yılında bu kararı onayınca Akkaya son çare olarak aynı yıl Anayasa Mahkemesi'ne kişisel başvuruda bulundu. Ancak, Akkaya 3 yıl sonra 2017'de hayatını kaybetti. Eşi Fatma Ülker Akkaya başvuruya devam edilmesini talep etti. Mahkeme 22 Şubat'ta nihai kararını verdi.

Anayasa Mahkemesi, Şahin Akkaya'ya yanlışlıkla yüksek aylık bağlandığı sonucuna varıp maaşın düşürülmesini haklı buldu. Ancak, idarenin yaptığı yanlışlık yüzünden emekliye geriye dönük borç çıkarılmayacağına, aksi halde bunun mülkiyet hakkının ihlali olacağına hükmetti. Kararın bu şekilde düzeltilmesi için dosyayı 7'nci İdare Mahkemesi'ne geri gönderdi. Ayrıca Akkaya'nın eşine 2 bin 700 lira tazminat ödenmesini ve 2 bin 186 liralık dava masrafının da SGK'dan alınmasını hükme bağladı. Anayasa Mahkemesi, milyonlarca emekliyi ilgilendiren geriye dönük borç  istenemeyeceği konusunda şu hükme vardı: “İadesi istenen emekli aylıkları, ödenmek suretiyle Şahin Akkaya'nın mevcut mal varlığı ve ‘mülkü' haline gelmiştir. Mevcut mal varlığına dahil olan emekli aylıklarının iadesi yolundaki işlemin mülkiyet hakkına müdahale teşkil ettiği açıktır. Geçmişe yönelik borç çıkarılması işlemiyle, başvurucunun mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.”

Kritik kararı değerlendiren SGK yetkilileri, şu bilgileri verdi: “Bireysel açılmış davanın sonucu sadece dava sahibini kapsar. Diğer emekliler için emsal karar oluşturmaz. Yasa değişmediği sürece SGK olarak yanlış ödenen aylıkları düzeltme ve emeklilerimize geriye dönük borç çıkarma işlemlerine devam etmek zorundayız. Benzer durum memur emeklilerinin 30 yılı aşan süreleri için ödenecek paranın hesaplanmasında da yaşandı. Anayasa Mahkemesi, kendisine başvuran bir emekliye hesaplamanın güncel katsayıyla yapılmasını istedi. O emeklinin hesabını güncel katsayıdan yaptık. Ancak yasa değişmediği için diğer tüm emeklilerin hesabını eski katsayılardan yaptık. Bu olayda da kanun değişmedikçe geriye dönük borç çıkarmaları yapmak zorundayız.”