Erzurumajans-Tarihi bakımından büyük öneme haiz Erzurum'da ilçelerdeki camiler de dikkat çekiyor.
Aşkale'de Topal Çavuş, Hınıs ve Pasinler'de Ulu camii, İspir'de Kale
ve Tuğrul Şah camileri, Narman'da Narmanlı Camisi, Oltu'da Aslanpaşa,
Pasinler'de Süleyman Han ve Sivaslı camileri, Şenkaya'da Bardız Camileri
tarihi camilerin başında geliyor.
Topal Çavuş Camisi (Aşkale):
Erzurum Aşkale ilçesinde, Topal Çavuş köyünde bulunan bu caminin
kitabesinden öğrenildiğine göre Ali Ağa oğlu Hacı Halil tarafından
1589-1590 tarihinde yaptırıldı. Cami ile birlikte yapılan medrese ve
hamam günümüze ulaşmadı. Yalnızca güneyinde kubbeli bir türbe
bulunuyorsa da bu türbenin kime ait olduğu anlaşılamadı. Kare planlı
caminin üzeri pandantifli bir kubbe ile örtülü.Yapılan onarımlar
nedeniyle özgün konumundan uzaklaştı. Ayrıca 19.yüzyılın sonlarında
önüne bir de son cemaat yeri eklendi. Kare kaideli tuğla minaresi olan
cami içerisinde bezeme unsurlarına rastlanmıyor.
Ulu Cami ((Hınıs) :
Erzurum, Hınıs ilçesi Bahçe Mahallesi'nde bulunan Ulu Cami vakıf
kayıtlarına göre Muş Beylerinden Alaeddin Bey tarafından 1734'de
yapıldı.Cami kare planlı. İbadet mekanının üzerini dört sütunun taşıdığı
pandantifli bir kubbe örtüyor. Bu kubbe sekizgen bir kasnak üzerinde
olup dıştan piramidal bir külah ile örtülü. Bunun dışında kalan bölümler
ise içeriden basık kubbe, dıştan da toprak damla örtülü. Mihrap
bordürlerle çevrilidir ve içerisi bitkisel motiflerle bezenmiş durumda.
Taş kaideli minare silindir gövdeli olup iki renkli taşlardan yapılmış
durumda. Caminin yanındaki medreseden günümüze herhangi bir kalıntı
ulaşmadı.
Çarşı Camisi (Tuğrul Şah Camisi) (İspir) : Erzurum İspir
ilçesinde Çarşı içerisinde olan bu camiyi Emir Atabey Erdemşah, Tuğrul
şah adına l200-1225 yılında yaptırdı. Cami dikdörtgen planlı olup üzeri
dört ağaç sütunun taşıdığı toprak bir damla örtülü. Mihrabı dışa taşkın
olup mukarnas bezemeli. Ahşap minberi dönemini yansıtan ilginç yapısı
var. Kare kaideli tuğla gövdeli minaresi tek şerefeli. Ayrıca tunç
kapıları orijinal olup caminin en ilginç bölümüdür.
Narmanlı Camisi
(Narman) : Erzurum Narman ilçesinde bulunan Narmanlı Camisi
kitabesinden öğrenildiğine göre Sultan I.Mahmut döneminde Narmanlı Yusuf
Efendi tarafından 1738 yılında yaptırıldı. Camii kare planlı olup,
üzeri trompların yardımı ile merkezi bir kubbeyle örtülü. Caminin önünde
altı yuvarlak taş sütunun taşıdığı beş kubbeli bir son cemaat yeri
bulunuyor.
Arslan Paşa Camisi (Oltu) : Erzurum Oltu ilçesi
merkezinde, Oltu çarşısının kenarında bulunan camiyi kitabesinden
öğrenildiğine göre Arslan Paşa 1664-1665 yıllarında yaptırdı. Arslan
Paşa Camisi kesme taştan kare planlı bir yapı. Ana mekanının üzeri içten
kubbe dıştan piramidal bir çatı ile örtülü. Son cemaat yeri dört taş
sütuna oturan üç küçük kubbe ile örtülü.Giriş kapısı sivri kemerli olup
mukarnas dizileri ile son buluyor Ayrıca kapının .etrafı geometrik
motiflerle çevrili.Kesme taş kaideli minaresi yuvarlak gövdeli. Bardız Camisi (Şenkaya) : Erzurum, Şenkaya ilçesindeki Bardız Kalesinin
yanında bulunuyor. Bardız Kalesi 12.yüzyılın ortalarında Saltuklu Meliki
İzzeddin zamanında yapıldı. Bu caminin de aynı dönemde yapıldığı
sanılmışsa da bazı belgelere göre Mimar Sertzade Molla Ahmet Ali'nin
1748'de yaptırdığı anlaşıldı. Cami kesme taştan kare planlı ve tek
kubbeli. Ancak duvarlarındaki uzantı ve izlerden son cemaat yerinin
bulunduğu anlaşıldı. Giriş kapısı sivri kemerlidir ve iki yanında da
birer niş bulunuyor. İbadet mekanını üzerini örten kubbe trompludur.
Dıştan sekizgen bir kasnak üzerine kubbe oturtuldu. Mihrap mukarnaslı ve
geometrik süslemeli. Ayrıca ibadet mekanını aydınlatan pencereler
üzerinde sülüs yazı ile halifelerin isimleri yazılı. Minaresi kesme taş
kaide üzerine tuğladan tek şerefeli ve yuvarlak gövdeli.
15.02.2013 11:30:29
İlçelerdeki huzur mekanları
Tarihi bakımından büyük öneme haiz Erzurum'da ilçelerdeki camiler de dikkat çekiyor.