1999 yılında yürürlükte olan Sigortalar Kanununda yapılan değişiklikle ortaya çıkmıştı. Bu değişikliğin amacı erken yaşta emekli olanların etkilediği Sosyal güvenlik sistemini düzeltmekti. Yapılan değişiklikle beraber 8 Eylül 1999’ önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değişti. 8 Eylül 1999 tarihinden sonra emeklilik şartlarına sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında birde yaş şartı getirildi.
Yasa değiştirilmeden önce, emekli olabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısındaki koşulların karşılanması yeterliydi. Değişiklik öncesinde kadınlarda 20; erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim şartını yerine getirenler emekli olabiliyordu. Değişiklikten sonra ise kademeli olarak yaş ve prim gün sayısı arttırıldı. Son halinde ise prim ödeme gün sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Bağ-Kur) ise 9000’e çıkartıldı. Yaş şartı ise kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak emeklilik yaşı belirlendi.
EYT nin ne olduğunu kısaca anlattıktan sonra merak edilen diğer sorulara bakalım…
EYT kimleri kapsıyor?
8 Eylül 1999’ da kanunda yapılan değişiklik sonrası yani 9 Eylül 1999’dan önce olanları ve emekli olmak için gereken prim ve sigortalılık süresi şartlarını sağlamış olsa bile yaşı yeterli olmayanları kapsamaktadır. İşte “EYT MAĞDURU” olarak tanımlanan vatandaşlarımız yaş şartından dolayı emekli olamıyor. Sosyal Sigortalar Kurumu verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 6 milyon kişinin EYT mağdurudur.
EYT Başvuru Şartları Nelerdir?
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi 8 Eylül 1999’ da yasada yapılan değişiklikle beraber emekli olma şartları arasına yaş şartı getirilmesi “emeklilikte yaşa takılanlar” sorununu ortaya çıkarıyor.
9 Eylül 1999 ‘dan önce sigorta başlangıcı olan vatandaşları kapsıyor.
Başvuru şartları ise;
SSK Eyt Şartı;
- 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının olması,
- 5000 gün prim ödemesinin tamamlaması,
- Kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresinin dolması gerekir.
BAĞKUR Eyt Şartı;
- Kadınlar için 7200 prim günü, 20 yıl hizmet süresi,
- Erkeklerin 9000 prim günü, 25 yıl hizmet süresi,
- Tabi birde yine 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi yapılanlar için geçerlidir.
Genel şartlar bu olmasının yanında işe başlama tarihi 8 Eylül 1999 sonrası olan vatandaşlarımızda erkekler Askerlik borçlanması yaparak (askerlik süresi kadar işe başlama tarihini geri alma) kadınlar ise Doğum borçlanması yaparak işe başlama tarihlerini 9 Eylül öncesine aldırma şansı elle etmektedirler.
En çok merak edilen konulardan biriside EYT’ liler ne kadar maaş alacaklar?
Emeklilik maaşında maaşı hesaplamasında ister EYT’li olsun, ister normal emekliler olsun. Şartları sağladıktan sonra maaş hesaplamada kullanılan bazı kriterler vardır.
Bunlar ;
- İşçinin aylık kazancı (aldığı Brüt ücret üzerinden hesaplama yapılır),
- İşçinin çalıştığı yıl,
- İşçinin yaşını dolmasını beklerken ödediği fazla prim miktarı,
- Çalışma süresine ara verip vermediği,
- Çalışma süreleri, etkenleri göze alınır.
İfade ettiğimiz gibi, emeklilik maaşlarında prim gün sayıları, yatırılan brüt ücret ve çalışma süreleri kriterleri göz önüne alınarak yapılan hesaplamayla belirlenir. E-Devlet sistemi üzerinden “ne kadar emekli aylığı alırım” hesaplama aracı ile yapılan sorgulamada çıkan seviye bağlanacak aylığa en yakın seviye olarak gösteriliyor.
27.01.2023 10:50:32