Düşen fiyatlar tüketicinin zaferi

Erzurumajans-Sebze ve meyve fiyatlarında fırsatçının katladığı fiyatlar devletin tedbirleri ve tüketicinin takibi ile düştü. Ocak ayı sonunda üretim merkezlerindeki sel ve fırtınayı bahane eden aracılar fiyatları yüzde 800'e varan oranlarda artırdı. Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri tüm ilde eş zamanlı operasyonlar yaparak fahiş zam yapanlara ceza yağdırdı. Ardından tüketicinin ucuz ürüne ulaşması için Ankara ve İstanbul başta olmak üzere büyük kentlerde tanzim satış merkezleri kuruldu. Fiyatı 6 liraya kadar çıkan patates ve soğan 2 liraya, 20 lira etiket taşıyan patlıcan 4 liraya alıcıya ulaştı. Vatandaşın bu merkezlere akını sayesinde marketlerdeki fahiş fiyatlar da aşağı çekildi. Bazı zincir marketlerde, birkaç üründe de olsa tanzim satış merkezi fiyatları uygulanmaya başlandı.

Fiyatlardaki düşüş üzerine açıklama yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Kurla, faizle, dispolamasiyle, algıyla olmuyor; ülkemizi soğan, patates, patlıcan, salatalık üzerinden ters köşe yapmaya çalışıyorlar. Şimdi artık çadırlar kuruldu. Tanzim satış yerlerini kurduk, fiyatlar yarıya indi, daha da inecek. Temizlik ürününden tutun neler varsa onları satmaya başlayacağız. Gıdada terör estirenlere gereken dersi vereceğiz. Bakalım bundan sonra sırada ne var göreceğiz. Ne yaparlarsa yapsınlar biz bu yoldan dönmeyeceğiz” dedi.

Geçtiğimiz hafta sonunda açılmaya başlanan tanzim satış merkezleri, fiyatları yüzde 80'e varan oranda düşürdü. İstanbul'daki tanzim satış merkezlerinde dün toplam 298,7 ton sebze satıldı. 34 ilçenin 50 noktasında devam eden satışlarda ilk gün 118 ton domates, 70 ton patates, 73 ton soğan, 16 ton ıspanak, 15 ton salatalık, 2,7 ton patlıcan, 2 ton çarliston biber ve 1 ton sivri biber satıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Hayri Baraçlı, tanzim satış noktalarında ilk etapta domates, biber, patlıcan, patates, soğan, ıspanak ve salatalığın olacağını söylemişti.

Ispanak: 16 ton

Patates: 70 ton

Domates: 118 ton

Salatalık: 15 ton

Patlıcan: 2,7 ton

Biber çarliston: 2 ton

Biber sivri: 1 ton

Soğan: 73 ton

Fiyatlardaki hızlı yükselişi önlemek isteyen devlet kuruluşlarının çabasına, büyük ve zincir marketlerden çoğu destek oldu. Bazı marketlerde tanzim satış fiyatlarında ürün etiketi görmek mümkün. Domates, patates, soğan, patlıcan gibi ürünlerin market fiyatlarında hızlı düşüşler görüldü. 2 liraya patates soğan, 4 liraya domates, 4,5 liraya patlıcan satıldı. Pazarlarda ise düşüşe direnç dikkat çekti. Markette 2 lira olan patates ve soğan, semt pazarlarında 5-6 liraya satılmaya devam etti. Markette 6 liraya kadar düşen biber pazarda 10 lira, yine markette 4 lira olan ıspanak pazarda 7 liraya tüketiciye ulaştı.

Sebze ve meyvedeki fahiş fiyatlar devletin uygulamalarına marketlerin uyması ile dengelenmeye başladı. Sırada bakliyat ve temizlik ürünleri gibi kat kat artan diğer ürünler var. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu ürünlerde de tanzim yöntemi başlatacaklarını söylemişti.

Tanzim satış merkezleri hakkında bilgi veren Tarım Kredi Genel Müdürü Fahrettin Poyraz, market ve manavlarda da fiyatlarda ciddi gevşeme olduğunu, belirli marketlerin projeye destek verdiğini söyledi. Özellikle patates ve soğanda 2 liraya satşı yapılmaya başlandığını söyleyen Poyraz “Tanzim satışta 2,5 aylık planlamamız var. Örtüaltı üretimin yanı sıra açık alanlardaki ürünler piyasaya girdiğinde ürün bolluğundan kaynaklanan bir gevşeme olacak. Tanzim satış merkezlerindeki ürünlerde kalite meselesi kesinlikle yok. Hatta pazardan daha kaliteli” dedi.

Ankara, İzmir, Mersin, Antalya ve Sakarya olmak üzere 5 bölgeden alım yaptıklarını, 15 kooperatifle başlayan alım sürecinin, sahadaki 50 personelle devam ettiğini, 7 gün 24 saat esasıyla üreticiden alınan ürünlerin büyükşehir ekiplerine teslim edildiğini söyleyen Poyraz “Domates 10 liradan satılırken biz 3 liraya satışa başladık. Salatalık 8 liradan 4 liraya, biber 11 liradan 6 liraya düştü. Kamuoyuna, ‘Bu işin bir piyasası var. Bu piyasada sistemin bozulması noktasında fırsatçılara imkân verilmeyecek. Devlet olarak tüm kurum ve kuruluşlarımızla vatandaşımızın hakkını koruma noktasında sahaya ineriz' mesajı verildi” diye konuştu.

Tarım Kredi Genel Müdürü Poyraz “Üretici şikayet ediyor, ‘gayret ettim ürünüm para etmedi' diye. Tüketici şikâyet ediyor ‘üreticide bir lira olan malı ben neden 7 liraya alayım' diyor. O zaman arada bir şey var demektir. Burada iki üç ay ürün parasının ödenmesi sürüyorsa gizli faiz var. Bunu çözmemiz gerek” ifadesini kullandı. Komisyoncuların çiftçiye üretim öncesi girdi tedariki konusunda bir nevi destek olduğunu, bunun bir bağımlılık ilişkisine dönüştüğünü söyleyen Poyraz “Tarladaki ürün daha üretilmeden bağlanıyor. Bu makul gibi görünse de üreticinin komisyoncuya mahkum edilmesi durumu var. Bu sorgulanmalı” dedi.

Hüseyin Tanrıverdi, tanzim satışmerkezlerindeki kuyrukları 70'lerdekri kuyruklara benzetenlere sert tepki gösterdi. Buradaki amacın tüketicinin ucuz ürüne ulaşması ve üreticinin elindeki ürünün değerinin korunması olduğunu belirten Tanrıverdi “Bazıları serbest piyasa dese de kontrol ve denetim kamunun elinde olmalı ki vatandaşın hakkı gözetilsin” dedi.

Sebze ve meyve fiyatlarını yüzde 800'e varan oranda artıran fırsatçılara darbe, tanzim satışlarla vuruluyor. Geçen hafta kilosu 20 liraya kadar yükselen patlıcanın fiyatı 4,5 liraya, 12 liralık domates 3 liraya kadar düştü. Ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bakliyat ve temizlik ürünlerinde de tanzim satış sistemi müjdesinden sonra diğer ürünler için de talepler birbirini izledi. Et ve süt üreticileri, bu ürünlerde de tanzim satış uygulamasının başlaması gerektiğini söyledi. Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Hüseyin Tanrıverdi “Peynir, yumurta, süt gibi hayvansal ürünlerin fiyatı da her geçen gün artıyor. Bu sektördeki fırsatçılara karşı da tedbir alınması gerekiyor. Devlet tanzim satışları açarak güzel bir fırsat sundu. Buralarda vatandaşa ucuz fiyattan hayvansal ürünler de satılsın. Üreticiden alınır, vatandaşa ucuz satılır. Böylelikle hem sektörün sorunu çözülür hem de fahiş fiyattan ürün satan marketler kendilerine çeki düzen verir. Fırsat kapımıza geldi” dedi. Türkiye Süt Üreticileri Birliği (SÜTBİRLİK) Başkanı Tevfik Keskin de süt üreticileri olarak projenin içinde olmaya, üreticilerin ürünlerinin tanzim satış noktalarında satışı için devletin vereceği görevleri yapmaya hazır olduklarını söyledi. Keskin “Böylece hem tüketicimizin hakkı korunacak hem de üreticilerimizin emeği birileri tarafından fırsata çevrilmeyecek” diye konuştu.

Türkiye Gazetesi