DOSİAD Erzurum Haziran Bülteni yayımlandı

Erzurumajans-Doğu Anadolu Sanayici ve İşadamları Derneği (DOSİAD) Haziran ayı ‘Erzurum Ekonomisi Bülteni’ yayımlandı. DOSİAD Araştırma Merkezince gerçekleştirilen Haziran bazlı Erzurum ekonomisi raporunda, İl’e ait taşıt, konut, mükellef, kurulan şirket ve şirket sermayeleri, gelir, gider, bütçe dengesi, coğrafi işaret, marka-patent-faydalı model üretimi, zamanında ödenen çek, ihracat, toplam dış ticaret verileri aktarıldı.

DOSİAD Araştırma Merkezi Bülteninde 24 Haziran seçimleri sürecinde, ilde ekonomik durağanlık yaşanmadığı, aksine özellikle ihracat ve kamu giderleri bazında ciddi bir artış gözlendiği, taşıt ve konut taleplerinde bir önceki yıla göre ciddi biçimde pozitif değişim kaydedildiği belirtilerek, ‘Ekonomisi nitelikli konuma kavuşan Erzurum ekonomik büyüme ve gelişmesini sürdürüyor.’ kaydına yer verildi.

Bültende, Erzurum’un Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine ve Cumhur ittifakına en yüksek oranda oy desteği veren İlk beş büyükşehir arasında yer aldığına dikkat çekilerek, ‘Erzurum halkı Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a olan güven ve saygısını bir kez daha ortaya koyarak, O’nun son 16 yılda çizdiği sosyo ekonomik ufukta yürüme kararlılığını ifade etmiş, bu duruş İl ekonomisine de olumlu biçimde yansımıştır.’ denildi.

Erzurum’da 8,1 milyar TL tutarında kamu bankası, 3.1 milyar TL tutarında özel banka, toplamda ise 11,2 milyar tutarında nakdi kredi kullanımı gerçekleşti. İlde kişi başına düşen nakdi kredi tutarı 14,7 bin TL oldu. Erzurum Nakdi kredi kullanım tutarı bakımından, Doğu Anadolu Bölgesi illeri sıralamasında yine 1’inci sırada yer aldı

Erzurum’da 2018 Haziran ayı ölçeğinde kişi başına düşen nakdi kredi tutarı özel banka kredilerinde 4.07 bin TL, kamu bankası kredilerinde 10,6 bin TL, toplam nakdi kredi de ise 14,7 bin TL olarak hesaplandı. DOSİAD analizine göre, kişi başına düşen toplam nakdi kredi tutarı KUDAKA’da 12.9, Kuzeydoğu’da 9.8, Doğu Anadolu Bölgesinde ise 7.9 bin TL olarak tespit edildi.

FİN-TÜRK 2018 yılı 6. Dönem sonuçları ölçeğinde, Erzurum’da 2018 yılı 6’ıncı dönem bazında faal banka şube sayısı 75’e yükselirken, şube başına düşen nüfus 10 bin 276’dan 10 bin 139 kişiye düştü.

Dönemde Erzurum’da kişi başına düşen nakdi kredi tutarı 13 bin 819 TL oldu. Kişi başına takipteki alacağın 361,7 TL olarak kaydedildiği 2018 yılının 6’ıncı döneminde kişi başına düşen tasarruf mevduatı 3 bin 56 TL, kişi başına düşen toplam mevduat ise 4 bin 707 TL olarak belirlendi.

Erzurum’da dönem içinde 42 milyon 972 bin TL tutarında taşıt, 952 milyon 478 bin TL tutarında da konut kredisi kullanımı gerçekleşti. Kullanılan tüketici kredisi tutarı ise 1.2 milyar TL, kredili mevduat hesabı tutarı ise 92.4 milyon TL oldu. Bireysel kredi kartları üzerinden kullanılan kredi meblağı ise 496.5 milyon TL olarak kaydedildi.

Erzurum’da 2018 ocak-haziran ayları bütününde kullanılan toplam nakdi kredi tutarı 10 milyar 784 milyon TL oldu. İlde kullanılan nakdi kredi toplamı 10 milyar 509 milyon TL olarak kaydedilirken, takipteki nakdi kredi tutarı ise 275.0 milyon TL olarak açıklandı. Erzurum’da dönem itibariyle gayri nakdi kredi toplamı ise 1.1 milyar TL’ye ulaştı

2018 yılı 6’ıncı döneminde ilde 153.3 milyon Gıda, 571.9 milyon TL tutarında inşaat, 32.8 milyon TL tutarında metal ve işlenmiş maden, 5.5 milyon finans, 10.8 milyon tutarında tekstil, 686.5 milyon TL tutarında toptan ticaret ve komisyonculuk, 75.9 milyon TL tutarında turizm, 988.8 milyon TL tutarında tarım sektörü kredisi kullanımı gerçekleşti.

Ülke çapında en fazla sayıda patent başvurusunun yapıldığı ilk 20 il arasında yer alan Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesinde liderliğini sürdürdü. Erzurum’da 2018 haziran ayında 2, ocak-haziran ayları arasında ise 15 patent başvurusu yapıldı. İlden en fazla patent başvurusunun yapıldığı dönem 4 başvuru ile Mart ayında gerçekleşti. İlden ocak ve şubat ayında 3, mart ayında 4, nisan ayında 2, mayıs ayında 1 ve haziran ayında ise 2 patent başvurusu kaydedildi.

Erzurum’dan haziran ayında 4, ocak-haziran ayları toplamında ise 95 marka başvurusu yapıldı. Erzurum marka başvurusu sayısı bakımından iller sıralamasında 41’inci olurken, ilin bölge marka başvuru payı yüzde 13.1 olarak hesaplandı.

Erzurum’dan bu yılın ilk altı ayı düzeyinde en fazla sayıda marka başvurusu 21 kayıtla ocak ayı olarak kaydedildi. Erzurum’dan ocak ayında 21, şubat ayında 17, mart ayında 20, nisan ayında 20, mayıs ayında 13 ve haziran ayında ise 4 marka başvurusu oldu. 

Erzurum Ehramı Dokuma Kumaşının tesciliyle birlikte Erzurum’un tescilli coğrafi işaret sayısı 9’a yükseldi. Daha önce, Erzurum Kadayıf Dolması, Oltu Cağ Kebabı, İspir Kuru Fasülyesi, Erzurum Civil Peyniri, Hınıs Fasulyesi, Karnavas Dut Pekmezi, Oltu Taşı, Erzurum Küflü Civil Peyniri(Göğermiş Peynir)’i tescil edilmişti.

Erzurum’da 2018’in ilk 6 ayında 8,6 milyon dolarlık ihracat, 17,1 milyon dolarlık ithalat olarak toplam 25,7 milyon dolarlık dış ticaret gerçekleştirildi. 6 aylık bazda bir önceki döneme göre ihracatta yüzde 4,8’lik artış, ithalatta ise yüzde 44,2 oranında azalma değerlendirildi.

Erzurum’da ocak- haziran döneminde 37 firma tarafından 8,6 milyon dolar tutarında ihracat yapıldı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracat yapan firma sayısı yüzde 8,8, kaydedilen ihracat değeri ise yüzde 4,8 oranında arttı.

İlde bu yılın ocak- haziran döneminde 31 firma tarafından 17,1 milyon dolar tutarında ithalat kaydedildi. 2017 yılının aynı dönemine göre ithalat yapan firma sayısı yüzde 6,1, kaydedilen ithalat değeri ise yüzde 44,2 oranında düşüş gösterdi.

İlde 2018’in ocak-haziran ayları arasında 37 ihracat, 31 ithalat olmak üzere 68 firma tarafından 25 milyon 790 bin dolarlık dış ticaret gerçekleştirildi. İlde dış ticaret yapan firma sayısı yüzde 1.49 oranında gerilerken, kaydedilen dış ticaret değeri ise ithalattaki azalmaya bağlı olarak yüzde 33,8 oranında düşüş gösterdi. Erzurum’da geçen yıl 67 firma 38,9 milyon dolarlık dış ticaret yapmıştı.

TİM verileri ölçeğinde, Erzurum’da haziran ayında 1.3 milyon, 2018’in ilk yarısında ise 10.6 milyon dolarlık ihracat gerçekleşti. Bölge illeri içinde ihracat performansı bakımından 7’inci sırayı alan Erzurum’un bölge ihracat payı yüzde 2.52 olarak açıklandı. Erzurum’da 2018’in ilk altı ayında en fazla ihracatın kaydedildiği dönem 2.9 milyon dolarla Mart ayı oldu.

Erzurum’da yılın ilk altı ayında kurulan şirket sayısı 2017 yılının ocak-haziran dönemine göre yüzde 42.1’lik artış kaydetti. İl şirketleşme performansı yüksekliği bakımından Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi artış ortalamasını geçti. Erzurum’un Doğu Anadolu Bölgesi toplamında kurulan şirket payı yüzde 10.84 olarak açıklandı.

2018 ocak-haziran döneminde Erzurum’da 135 şirket, 3 kooperatif ve 60 gerçek kişi ticari işletmesi kurulumu gerçekleşti. Yılın ilk altı aylık bölümünde 23 şirket ve 5 kooperatif tasfiye işlemi gördü, 14 şirket, 7 kooperatif ve 28 gerçek kişi ticari işletmesi faaliyetini noktaladı.

2017 yılının ilk altı aylık bölümüne göre bu yılın altı aylık kesitinde kurulan şirket sayısı yüzde 42.1, kurulan gerçek kişi ticari işletmesi sayısı da yüzde 17.64’lük artış gösterdi. DOSİAD analizlerine göre bir önceki yıla göre kurulan şirket sayısı artış oranı KUDAKA istatistik Bölgesinde yüzde 49.6, Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesinde yüzde 30.44, Doğu Anadolu Bölgesinde ise yüzde 31.32 olarak değerlendirildi. 

Yabancı sermayeli 2 anonim, 3 limited şirketin ekonomik faaliyet verdiği Erzurum, bölgesinde yabancı sermayenin ilgi gösterdiği adreslerden oldu. Erzurum’da ekonomik faaliyet veren yabancı sermayeli şirket sayısı 5’e ulaştı. İlde yabancı sermayeli 2 anonim, 3 de limited şirket bulunduğu bildirildi. Anonim şirket sermaye toplamı 250, limited şirket sermaye toplamı ise 300 bin TL olarak kaydedildi. Ortak olunan şirketlerdeki ülke sermaye toplamı ise anonim şirketlerde 100, limited şirketlerde ise 250 bin TL oldu.

İlde Haziran ayında 687, 2018’in ocak-haziran ayları döneminde ise 3 bin 605 konut el değiştirdi. İlde gerçekleştirilen konut satışları bir önceki yılın haziran ayına göre yüzde 44.6 oranında artış, 6 aylık ölçütte ise yüzde 6,36 oranında düşüş gösterdi.

Erzurum’da Haziran ayında 298 ipotek, 389 da diğer yollardan olmak üzere toplam 687 konut satışı gerçekleşti. 2017 yılının haziran ayına göre ipotekli konut satışları yüzde 56,84, diğer yollarla yapılan konut satış sayısı da yüzde 36,49 oranında arttı. 

TÜİK verilerine göre, ilde ocak-haziran aylarını kapsayan 6 aylık ölçütte 3 bin 605 konut satıldı. Bu satışlardan bin 114’ü ipotek, 2 bin 491’i ise diğer yollardan gerçekleşti. 2017 yılının aynı dönemine göre ipotekli konut satış sayısı yüzde 17,0 oranında geriledi, diğer yollardan yapılan konut satış sayısı ise yüzde 0,63 oranında düştü.

Erzurum zamanında ödenen çek tutarında Doğu Anadolu Bölgesi illeri içinde ilk sıradaki yerini Haziran’da da korudu. Erzurum’da zamanında ödenen çek sayısı bölge toplamında yüzde 16.16’lık oran oluşturdu. Erzurum esnafı ibrazında çek ödeme sayı ve tutarında bölgedeki ticari hassasiyet farkını bir kez daha ortaya koydu.

Erzurum’da bu yılın Haziran ayında 5 bin 837, yılın ilk altı ayında ise 71 bin 179 çek ödemesi gerçekleşti. TBB Verilerine göre ilde ocak ayında 19 bin 404, şubat ayında 10 bin 607, mart ayında 14 bin 746, mayıs ayında 12 bin 341, Haziran ayında ise 5 bin 837 çek ödemesi kaydedildi. 6 aylık düzeyde KUDAKA bölgesinde 95 bin 655, Kuzeydoğu’da 167 bin 106, Doğu Anadolu’da ise 440 bin 357 çek zamanında ödendi. 

MALİYE BAKANLIĞI KAMU HARCAMALARI VERİLERİ 

Erzurum’da kamu harcamaları toplamı içinde ilk iki sırayı eğitim ve sağlık hizmetleri oluşturdu. 6 aylık Kamu harcamaları toplamında sağlık giderleri yüzde 10,31, eğitim giderleri yüzde 31,9’luk dilim oluşturdu. 

Ocak-Haziran ayları kapsamında Erzurum’da 725,3 milyon ekonomik iş ve hizmetler, 783 bin TL çevre, 5,6 milyon TL toplum refah ve iskanı, 235,1 milyon TL sağlık, 85,5 milyon TL din ve kültür, 873,0 milyon TL eğitim, 86,8 milyon TL de sosyal güvenlik ve dayanışma hizmetlerinde olmak üzere 2,7 milyar TL tutarında kamu harcaması gerçekleşti.

Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Haziran ayı vergi tahakkuk ve tahsilat verilerini açıkladı. Erzurum’da tahakkuk eden 955,0 milyon TL tutarındaki verginin 524.4 milyon TL’lik dilimi tahsil edildi. İlde tahsil edilen verginin tahakkuk eden vergiye oranı yüzde 54.91 olarak gerçekleşti. İl tahsilatın tahakkuka oranı yüksekliği bakımından bölge illeri sıralamasında 5’inci sırada yer alırken, toplam tahsilat içindeki ülke payı yüzde 0.18 olarak hesaplandı.

Erzurum’da yılın ilk 6 ayında kişi başına düşen il geliri 2,5 bin TL, kişi başına yapılan kamu harcaması ise 3,5 bin TL’ye ulaştı. İl, Doğu Anadolu Bölgesi illeri düzeyinde haziran ayı gelir bazında da Van’ın ardından 2, tahsil edilen gelir ve kamu hizmet harcamaları ise birinci sırada yer aldı. İl gelirin gideri karşılama oranı bakımından ise Malatya ve Elazığ’ı takip ederek 3’üncü oldu.

Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Ocak- Haziran dönemi iller bütçe denge verilerini paylaştı. Erzurum’da il geliri 1.9 milyar TL olurken, dönemde tahsil edilen gelir tutarı 681.2 milyon TL, toplam kamu hizmet harcamaları tutarı ise 2,7 milyar TL oldu. İl gelirinin gideri karşılama oranı yüzde 24,96, tahsil edilen gelirin tahakkuka oranı ise yüzde 35,18 olarak açıklandı. 

Gelir idaresi Başkanlığı 2018 Haziran ayı faal mükellef sayısı verileri bazında, Erzurum’da mayıs ayına göre Gelir Vergisi mükellefi sayısında yüzde 0.06, Kurumlar Vergisi mükellef sayısında yüzde 0.33, Gelir Stopaj mükellef sayısında yüzde 0.14, KDV’de yüzde 0.19’lik artış gözlendi. Aktif mükellef sayısındaki artış oranı ise yüzde 0.061 olarak belirlendi. 

Gelir İdaresi Başkanlığı verilerinde, Erzurum’da 9 bin 923 Gelir Vergisi, 8 bin 316 Basit usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi, 2 bin 999 Kurumlar Vergisi, 13 bin 770 Gelir Stopaj Vergisi, 7 bin 910 Gayrimenkul Sermaye iradı, 12 bin 856 da Katma Değer Vergisi faal vergi mükellefinin bulunduğu bildirildi. Dönemde aktif mükellef sayısı 21 bin 238 oldu.

 

Erzurum’da motorlu kara taşıtı sayısı bir önceki yıla göre yüzde 3.46’lık artışla 114 bin 756’dan 118 bin 735’e, trafiğe kayıtlı otomobil sayısı ise yüzde 4.01’lik artışla 56 bin 425’ten 58 bin 743’e yükseldi. Otomobil varlığı Türkiye toplamında yüzde 0.47’lik oran gösteren Erzurum’da bin kişiye düşen araç sayısı 156, otomobil sayısı ise 78 oldu.

Erzurum’da 58 bin 743 otomobil, 2 bin 953 minibüs, bin 154 otobüs, 26 bin 749 kamyonet, 5 bin 860 kamyon, 2 bin 736 motosiklet, 705 özel amaçlı taşıt ve 19 bin 835 traktör olmak üzere toplam 118 bin 735 aracın trafiğe kayıtlı olduğu açıklandı.