DAG’dan Yerli ve Milli Teknoloji hamlesi

Erzurumajans-Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) bünyesinde, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve Atatürk Üniversitesi desteğiyle yürütülen Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) projesinde inşaat devam ediyor.

Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Çomaklı ile üniversite üst yönetimi, 3170 rakımlı Konaklı Karakaya Tepelerinde yapımı süren gözlemevi inşaatında incelemelerde bulundu.

İncelemelerin ardından konuyla ilgili açıklamada bulunan Rektör Çomaklı, 2012'den beri yürütülen DAG'ın Türkiye'nin en büyük yatırım araştırma projesi olduğunu söyledi. Projede gerçekleştirilen gözlemevi teleskobunun 4 metre çapında olduğuna işaret eden Çomaklı: "Avrupa'nın kurulu en büyük çaplı ve Türkiye'nin en büyük çaplı teleskobuna sahip DAG, ilk kez kırmızı ötesi gözlem yapacak ve son teknolojiyi kullanan uluslararası bir gözlemevi olacak" dedi.

Çomaklı, DAG'ın sahip olduğu teknolojiler ve ekibin bilgi, birikim ve deneyimlerinin, farklı alanlarda çalışan diğer ulusal ve uluslararası kuruluşlara hizmet verebilecek donanım ve potansiyele sahip olacağına dikkat çekerek, şöyle devam etti:

"DAG projesinin diğer aşamaları yine aynı kurumsal destekle başlatıldı. Bu kapsamda üniversite yerleşkesinde DAG'a hizmet verecek Optomekatronik Araştırma Laboratuvarı yani OPAL için 150 dönümlük arazi tahsis edildi ve şimdiden mimari tasarımları yapıldı. 2014 ve 2015'te sırasıyla DAG teleskop ve kubbe ihaleleri yapılarak üretimleri Belçika ile İtalya'da tamamlandı. DAG teleskobunun fabrika kurulumu İtalya'da gerçekleştirildi ve mekanik-elektronik-optik testler yapılmaya başlandı. DAG'ın 4 metrelik aynası 2016'da Almanya'da üretildi, teslim alındı ve ardından kaplanmak üzere Rusya'ya gönderildi."

Gözlemevinin, Avrupa'nın kurulu en büyük çaplı ve Türkiye'nin en büyük çaplı gözlemevinden ziyade çok büyük bir AR-GE merkezi olacağını vurgulayan Çomaklı, şimdiden kendileriyle iş birliği yapmak isteyen ülkeler olduğunu ifade etti.

Rektör Çomaklı, projenin bir de turistik yanı olduğunu dile getirerek, "Gerek araştırma geliştirme gerekse turizm anlamında 2020'den sonra dünyanın buraya akacağına inanıyoruz. Bunun için Türkiye’nin en büyük araştırma ve altyapı projesi diyoruz" diye konuştu.

Gözlemevinin yapımında kendilerini destekleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan'a teşekkür eden Prof. Dr. Çomaklı: "Bütün bu projeler, yatırımlar, ekipman ve ekipler hem “Yeni Nesil Üniversite” dönüşüm programımıza yönelik hem de ülkemizin “Yerli ve Milli Teknoloji Hamlesi”ne hizmet verecek şekilde yapılanmalardır” ifadelerini kullandı.

Rektör Çomaklı; DAG Teleskobu’nun özgün optik tasarımı ve özellikleri, DAG Binasının özgün mimari tasarımı ve üretimi, Atmosferik etkileri minimuma indiren ve ve daha kaliteli görüntü alınmasını sağlayan yüksek teknolojik bir sistem olan “Adaptif Optik” sisteminin tasarımı ile üretimi ve görüntü düzeltici-çevirici “Derotator” sisteminin tasarımı ve üretiminin Atatürk Üniversitesi olarak DAG’da gerçekleştirilen yerli sistemler ve üretimler olduğunu ifade etti.

DAG Proje Koordinatörü Doç. Dr. Cahit Yeşilyaprak ise, hava koşullarının 3 bin 100 metrede zor olduğunu ancak hava şartlarının müsaade ettiği müddetçe kasım ayı sonuna kadar çalışmaya devam edeceklerini belirterek, önlerinde planladıkları 2 sene olduğunu, bu süre içerisinde bir aksilik olmaması halinde 2020'nin sonbaharına doğru ilk ışığı almayı planladıklarını dile getirdi.