Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin, gazeteci Onur Sağsöz’ün Sayıştay raporlarına dayanarak gündeme getirdiği ‘Usulsüz İkramlar’ından sonra akaryakıt alımlarını da usule aykırı yaptığı ortaya çıktı.
Büyükşehir Belediyesi, iştiraki olan Enerji AŞ ile arasında imzaladığı akaryakıt alımı sözleşmesine alt yüklenici çalıştırılmayacağına dair madde koydu. Ancak Enerji A.Ş., 19 milyon TL’lik akaryakıtı rafineri yerine S… Petrol’den aldı. Ayrıca tarihi belli olmayan ve usulüne göre düzenlenmemiş sözleşme ile Enerji AŞ’nin Erzurum Büyükşehir Belediyesinden alacakları S… Petrol’e devredildi. Bu arada Enerji A.Ş.'nin bazı belgelerinin eksik olduğu da ortaya çıktı.
BÜYÜKŞEHİR İTİRAF ETTİ!
Büyükşehir Belediyesi ayrıca Yakutiye ilçesindeki akaryakıt istasyonunu E… Otomotiv’e sattı. S… Petrol’ün belediyeden alacaklarının, E… Otomotiv’in taşınmaz taksitine mahsup edilmesi talebini belediye kabul etti. Belediye bu garip alım - satım yöntemini hizmetlerin aksamaması için kullandığını itiraf etti. HABER MERKEZİ / Erzurum Ajans
İŞTE TÜM AYRINTILARIYLA RAPORUN TAMAMI
Akaryakıt Alımlarında Sözleşme Hükümlerine Aykırı Alım Yapılması ve Alımların Bedelinin Usulüne Uygun Olmayan Alacağın Temliki Sözleşmeleri ile Mahsup Edilmesi…
Akaryakıt alımlarında sözleşme hükümlerine aykırı olarak mal temin edildiği, usulüne uygun olarak düzenlenmeyen alacağın temliki sözleşmeleri ile üçüncü kişilerin borçlarının mahsup edildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Alt yükleniciler” başlıklı 15’inci maddesinde; ”İhale konusu işin özelliği nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde, ihale aşamasında isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmeleri, sözleşme imzalamadan önce de alt yüklenicilerin listesini idarenin onayına sunmaları istenebilir. Ancak bu durumda, alt yüklenicilerin yaptıkları işlerle ilgili sorumluluğu yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.” Denilmektedir.
Açık İhale Usulü ile İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname’nin
7’nci maddesinin (i) bendinde; alt yüklenici çalıştırılmasına izin verilmesi halinde, alt yüklenici kullanacak olan isteklinin alt yüklenicilere yaptırmayı düşündüğü işlerin listesi, ihaleye katılabilmek için gereken belgeler arasında sayılmıştır. Aynı şartnamenin “Alt Yükleniciler” başlıklı 18’nci maddesinin dip notunda ise; idarenin sözleşmede, yüklenicinin alt yüklenici çalıştıramayacağını öngörmesi durumunda, ‘İhale konusu alımın tamamı veya bir kısmı alt yüklenicilere yaptırılamaz’ hükmüne yer verileceği ifade edilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İstisnalar” başlıklı 4’üncü maddesinin “4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendi” başlıklı üçüncü fıkrasının (1) bendinde; “4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (g) bendine göre; aynı Kanunun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerinde sayılan kuruluşların, ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, Hazine garantisi veya doğrudan bütçenin transfer tertibinden aktarma yapmak suretiyle finanse edilenler dışındaki yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli (2/1/2009-31/1/2010 tarihleri arasında geçerli olmak üzere) 5.072.080 TL’yi aşmayan mal veya hizmet alımları, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi değildir.” Denilmektedir. Aynı maddenin (2) bendinde ise, Kamu İhale Kurumuna istisna başvurularının belirli şekillerle yapılacağı ifade edilmiştir.
2021 yılı Erzurum Büyükşehir Belediyesi mali tablolar ve eki belgelerinin incelenmesinde, 16.04.2020 tarih ve 2020/90694 ihale kayıt numarası ve 06.09.2021 tarih ve 2021/412419 ihale kayıt numarası ile (2020/90694 ihale kayıt numaralı sözleşmenin sona ermesiyle 2021/412419 ihale kayıt numaralı sözleşme imzalanmıştır) 2021 yılında akaryakıt alımları için Erzurum Büyükşehir Belediyesinin şirketi olan Erzurum Enerji Üretim Dağıtım Doğalgaz Petrol Metal Taşımacılık San. Tic. AŞ (Enerji AŞ) ile sözleşme imzalanmıştır. Hem 2020/90694 hem de 2021/412419 ihale kayıt numaralı sözleşmenin 14’üncü maddesinde; motorin Doğu Anadolu iklim şartlarına uygun yakıt özelliğine sahip Trabzon’da bulunan rafine çıkışlı olacaktır, denilmektedir. Her iki sözleşmenin “Alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumluluklar” başlıklı 15’nci maddesinde ise; “Bu işte alt yüklenici çalıştırılmayacak ve işlerin tamamı yüklenicinin kendisi tarafından yapılacaktır” ifadesi yer almaktadır.4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, belli şartlar altında alt yüklenici çalıştırılmasının idarelerin yetki ve sorumluluklarında olduğunu, ancak idare tarafından alt yüklenici çalıştırılmayacağının öngörülmesi durumunda ise, bunun sözleşmede ifade edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Erzurum Büyükşehir Belediyesi de buna uygun olarak sözleşme hazırlamıştır.
Ancak Enerji AŞ, 2020 yılı içerisinde 2.980.659,09 TL 2021 yılında ise 16.862.133,96 TL toplamda 19.842.793,05 TL tutarında akaryakıtı rafineri yerine S… Petrol ve Akaryakıt Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinden (S… Petrol) temin etmiştir. Enerji AŞ anılan şirketten alınan akaryakıtı, 4734 sayılı Kanunu’nun 3’üncü maddesinin (g) bendi kapsamında istisna hükmüne göre temin etmiştir. Ancak Enerji AŞ’nin, akaryakıt alımları için Kamu İhale Kurumundan 3/g istisna belgesi de bulunmamaktadır. Aynı zamanda S… Petrol’ün Enerji AŞ’ye satmış veya satacak olduğu bu akaryakıt bedelleri için, Enerji AŞ ve S… Petrol arasında, belirsiz tarihli ve mevzuatta belirlenmiş usullere uygun olmayan, bir alacağın temliki sözleşmesi imzalanmıştır. Usulüne uygun olmayan alacağın temliki sözleşmesinin 1’nci maddesinde; “Temlik eden Enerji AŞ, muhatap Erzurum Büyükşehir Belediyesi nezdinde doğmuş ve doğacak alacaklarından 1.025.000,00 TL miktarını, ‘borcumuza mahsuben’ temellük eden S… Petrol Şirketine gayrikabili rücu olarak devir ve temlik ettiğini beyan, kabul ve taahhüt eder.” denilmektedir. (1.025.000,00 TL olarak düzenlenen belirsiz tarihli ve usulüne uygun düzenlenmeyen bu alacağın temliki sözleşmesi düzenli aralıklarla kullanılmıştır.
Erzurum Büyükşehir Belediyesi, %50 si peşin kalanı 20 eşit taksitle olmak üzere Yakutiye ilçesindeki taşınmazı ve bu taşınmaz içerisindeki akaryakıt istasyonunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun Kapalı Teklif Usulüne göre ihale etmiş ve 41.000.000,00 TL bedelle E… Otomotiv Ticaret AŞ’ye (E… Otomotiv) satmıştır. Bu satışın %50’si olan 20.500.000,00 TL’yi Erzurum Büyükşehir Belediyesi peşin tahsil etmiştir. Kalan tutar ise 20 eşit şekilde taksitlendirilmiştir (Her taksit 1.025.000,00 TL).
E… Otomotiv, taşınmaz ve akaryakıt istasyonundan kaynaklı olarak ödeyeceği 1.025.000,00 TL taksit tutarı için S… Petrol’ün Enerji AŞ’den aylık alacağının 1.025.000,00 TL’lik kısmından mahsup edilmesini bir yazı ile Erzurum Büyükşehir Belediyesinden talep etmiştir (Bu yazı da düzenli aralıklarla kullanılmıştır). Böylece 31.12.2021 tarihine kadar E… Otomotivin taşınmaz ve akaryakıt istasyonundan kaynaklı borcundan toplam 19.475.000,00 TL; S… Petrol’ün, Enerji AŞ’ye satmış olduğu akaryakıt alacaklarından mahsup edilmiştir.
Yani Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin Enerji Aş’ye olan 19.475.000,00 TL’lik akaryakıt borçları usulüne uygun olarak düzenlenmeyen alacağın temliki sözleşmeleri ile S… Petrol’e devredilmiş (Daha önce bahsedildiği üzere Enerji AŞ sözleşme hükümlerine aykırı olarak ve Kamu İhale Kurumunca verilmiş istisna belgesi olmamasına rağmen 19.842.793,05TL tutarında akaryakıtı S… Petrol’den temin etmiştir.), S… Petrol de bu alacağını, E Otomotiv’in Erzurum Büyükşehir Belediyesinden almış olduğu taşınmaz ve akaryakıt istasyonu borçlarına karşılık mahsup edilmesini talep etmiş ve bu talep Erzurum Büyükşehir Belediyesi tarafından karşılanmıştır.
Özet olarak;
Enerji AŞ ile Erzurum Büyükşehir Belediyesi arasında hem 2020 yılında hem de 2021 yılında akaryakıt alımlarına ilişkin sözleşme imzalanmıştır. İmzalanan sözleşmelerde alt yüklenici çalıştırılmayacağı ifade edilmiştir.Aynı zamanda, Enerji AŞ’nin akaryakıt alımları için 4734 sayılı Kanunu’nun 3/g maddesi hükmüne göre Kamu İhale Kurumundan alınmış istisna belgesi bulunmamaktadır.
Sözleşme hükümlerine aykırı olarak, Enerji AŞ 19.842.793,05 TL tutarındaki akaryakıtı rafineri yerine S… Petrolden, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3/g maddesine göre, temin etmiştir.
Enerji AŞ tarihi belli olmayan ve usulüne göre düzenlenmemiş alacağın temliki sözleşmesi ile Enerji AŞ’nin Erzurum Büyükşehir Belediyesinden doğacak alacaklarını S… Petrol’e temlik etmiştir.
Erzurum Büyükşehir Belediyesi, Yakutiye ilçesinde bulunan taşınmaz ve içerisindeki akaryakıt istasyonunu yarısı peşin yarısı 20 eşit taksitle E… Otomotive satmıştır.
S… Petrol’ün usulüne uygun yapılmamış temlik sözleşmesine istinaden Büyükşehir Belediyesi de oluşan alacaklarının, E… Otomotiv’in taşınmaz taksitine mahsup edilmesini, Erzurum Büyükşehir Belediyesinden bir yazı ile E… Otomotiv talep etmiştir.
Erzurum Büyükşehir Belediyesi S… Petrol’ün yazılı talebi üzerine, alacağın temliki sözleşmesine karşılık Enerji AŞ’ye olan borçlarını, E… Otomotiv’e satmış olduğu taşınmaz taksit tutarlarından mahsup etmiştir.
Yukarıda açıklandığı üzere, akaryakıt alımlarında sözleşme hükümlerine aykırı olarak mal temin edildiği, usulüne uygun olarak düzenlenmeyen alacağın temliki sözleşmeleri ve bir yazı ile 3’üncü kişilerin borçlarının mahsup edildiği görülmüştür.
Kamu idaresi cevabında özetle; akaryakıt tedarikinde yaşanan sorunların önüne geçmek ve belediye hizmetlerinin aksamaması amacıyla S.. Petrol şirketinden ıskontolu olarak akaryakıt temin edildiği, E... Otomotivin taşınmaz satışından kaynaklı belediyeye olan ileri tarihli taksit borçlarının S... Petrol'ün akaryakıt alacaklarından peşin olarak düşülerek erken tarihli tahsil edilmesinin sağlandığı ve belediye hizmetlerinin de sekteye uğramasının engellendiği belirtilmiştir. Aynı zamanda Enerji AŞ tarafından istisna belgesi almak için Kamu İhale Kurumuna başvuru yapıldığı ifade edilmiştir.
Ancak Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Tip İdari Şartname’ye uygun olarak hazırlanan mal alım sözleşmeleri hükümlerinin, yüklenici tarafından tam ve eksiksiz uygulanmasına yönelik yükümlüklerini idare yerine getirmeli, mevzuatta belirtilen hükümlerin uygulanmasına özen gösterilmeli ve ödemeleri veya mahsup işlemlerini de usulüne uygun olarak düzenlenmiş belge veya ödeme araçlarıyla yerine getirilmesini sağlamalıdır.
GAZETECİ ONUR SAĞSÖZ KONUYU GÜNDEME GETİRMİŞTİ!
Bu arada Erzurum Ajans’tan gazeteci Onur Sağsöz, son yazısında Sayıştay’ın tespit ettiği bu usulsüzlüğü gündeme getirmişti.
YAZININ TAMAMI İÇİN LİNKE TIKLAYIN!
30.11.2022 15:57:00