Bir ailenin haberleşme gideri yıllık 6 bin lira

Erzurumajans-Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin yıllık haberleşme gideri yaklaşık 3 bin 225 TL. Buna bir de cep telefonu değişimi eklendi mi, bu rakam 6 bin liraya yaklaşıyor. 2019 yılında sabit telefon ile internet aboneliği bulunan ve cep telefonu hattı sahibi olan 4 kişilik bir ailenin aylık ortalama haberleşme gideri ise vergiler 268,83 TL olarak hesaplandı.

Türkiye’de tüketiciler ortalama 3 yılda bir cep telefonlarını değiştiriyor. Buna bir de haberleşme giderleri eklenince ortaya çıkan tablo neredeyse 3 asgari ücrete denk geliyor. Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) Elektronik Haberleşmede Aile Giderleri Araştırması verilerine göre, 2019 yılında Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin haberleşme gideri yıllık 3 bin 225 TL’ye ulaşırken, bu rakamın 655 TL’sini devlete ödenen vergiler oluşturdu. Öte yandan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2017 israf raporunda ortalama cep telefonu değiştirme süresinin 3.2 yıl olduğu ortaya konuldu. En iyimser rakamlarla detaylandıracak olursak; bir bireyin ortalama 3 yıl içinde cep telefonunu yenilemesi halinde en az 2 bin TL’yi gözden çıkarması gerekiyor. TELKODER verilerine ek yapacak olursak 4 kişilik bir ailenin 3 yıllık telefon gideri ortalama 8 bin TL. Haberleşme giderleri de baz alındığında 3 yılda ortaya çıkan rakam 9 bin 675 lira olarak hesaplanıyor. Buna bir de cep telefonu yenileme gideri eklendiğinde bu rakam 18 bin liralara kadar ulaşıyor. Yani 4 kişilik bir ailenin haberleşme gideri böylece yıllık 5 bin 900 lira seviyelerine ulaşmış oluyor.  

Telekomünikasyon alanının düzenleyici kuruluşu olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) yayınladığı veriler ile TELKODER’in yaptığı genel sektör değerlendirmesi sonucunda; evlerinde bir sabit telefon ile genişbant internet aboneliği bulunan ve her bireyi cep telefonu hattı sahibi olan 4 kişilik bir ailenin, aldığı haberleşme hizmetleri için, vergiler dahil ayda ortalama 268,83 TL harcadığı belirlendi. Bu rakam yılda 3 bin 225 TL’ye ulaşıyor. 2018 yılında yapılan analizde 4 kişilik bir ailenin haberleşme giderleri yaklaşık 2 bin 878 TL, devlete ödenen vergi ise 584 TL olmuştu 

“Özellikle 1999 Gölcük depremiyle hayatımıza geçici olarak giren Özel İletişim Vergisi’nin 20 yıldır alınması büyük bir sorun teşkil ediyor” diyen Yusuf Ata Arıak, şöyle devam etti: “Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir vergi alınmıyor bizde de bir an önce kaldırılması gerekiyor. 2020 yılında hem serbestleşmenin hızlandırılarak rekabetin arttırılması hem de bu vergi yüklerinin hafifletilmesi hususunda devletin gerekli yaklaşımı göstereceğine inanıyoruz. TELKODER olarak açıkladığımız giderlere, haberleşme cihazlarının bedelleri dahil değil. Telefon değiştirme sıklığımızın döviz kurlarındaki artış ve taksit düzenlemeleri nedeniyle azaldığı bir gerçek. Bu gelişme aslında aile ekonomileri için umut verici. Son iki yıl içinde telefon değiştirenlerin oranı yüzde 64’ten yüzde 58’e düştü. Bu düşüş, ithal telefonlar üzerindeki fiyat baskısının yeni telefon alma isteğini etkilediğini gösteriyor.”

TELKODER’in her yılın sonunda yaptığı analiz kapsamında açıkladığı Elektronik Haberleşmede Aile Giderleri Araştırması’na göre sabit telefona vergiler dahil aylık ortalama 38,23 TL ödeniyor. Aynı araştırmada, 3 GSM operatörünün abonelerinin ortalama aylık ödemelerinin ise vergiler dahil 42,4 TL’ye ulaştığı belirtiliyor. Sabit internet bağlantısı için ise aylık ortalama vergiler dahil 60,9 TL ödeniyor. Bu giderlerin hepsinden yüzde 18 KDV’nin yanı sıra, sabit ve mobil haberleşme hizmetleri ve sabit ve mobil internet hizmetleri için yüzde 7,5 Özel İletişim Vergisi devlete aktarılıyor. Evlerinde bir sabit telefon ile genişbant internet aboneliği bulunan ve her bireyi cep telefonu hattı sahibi olan 4 kişilik bir aile, haberleşme gideri için devlete aylık 54,61 TL vergi ödüyor. Bu rakam yılda yaklaşık 655 TL’yi buluyor.

TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Ata Arıak, iletişim vergilerine ilişkin, 2017 yılı sonuna kadar mobil telefonda yüzde 25, sabit telefonda yüzde 15 ve internet erişiminde yüzde 5 olarak uygulanan Özel İletişim Vergisi’nin (ÖİV), 2018 yılında tüm hizmetlerde yüzde 7,5 olarak değiştirildiğini hatırlatarak “2019 yılında Adil Kullanım Kotası’nın (AKN) kaldırılmasıyla internet fiyatlarına yapılan zamlar dikkate alındığında önümüzdeki yıllarda giderlerdeki internet payının ve vergisinin artacağı öngörülüyor. Bu durumun 2020 yılı haberleşme giderlerinde de artışlara neden olacak gibi görünüyor” diye konuştu.

Ali Yıldırım/Karar