AK Parti, yeni Anayasa önerisini Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sundu.
Erzurumajans-AK Parti'nin Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sunduğu yeni
Anayasa önerisinin başlangıç bölümünde, "Herkesin insan haysiyetinden
kaynaklanan evrensel hak ve hürriyetlere sahip olduğu inancıyla her
türlü ayrımcılığı reddeden, kültürel zenginliğimizin kaynağı olan etnik
ve dini farlılıklarımıza saygı duyarak müşterek tarihimiz ve
değerlerimiz etrafında birlikte yaşama arzusuyla hareket eden biz Türk
Milleti; demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne dayanan bu
Anayasayı egemen irademizin ifadesi olarak kabul ve ilan ederiz"
ifadelerine yer verildi.
DEVLETİN ŞEKLİ VE TEMEL İLKELERİ
AK Parti'nin önerisinde "Devletin Şekli ve Temel İlkeleri" bölümünde şu ifadeler yer aldı:
"Devletin şekli 'Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir', Cumhuriyetin nitelikleri
'Türkiye
Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir
hukuk devletidir', Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı
ve başkenti, 'Türkiye Devleti ülke ve millet olarak bölünmez bir
bütündür. Resmî dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen,
beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Millî marşı 'İstiklâl Marşı'dır.
Başkenti Ankara'dır."
"Devletin temel amaç ve görevleri"
maddesinde, "Devletin temel amaç ve görevleri, milletin bağımsızlığını
ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, cumhuriyeti ve demokrasiyi
korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak;
kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet
ilkeleri ile bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve
sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının
gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır" ifadeleri yer
aldı.
"Egemenlik" maddesinde, "Egemenlik kayıtsız ve şartsız
Milletindir. Türk Milleti, egemenliğini seçtiği temsilcileri
aracılığıyla ve halkoylaması yoluyla kullanır. Egemenliğin kullanılması,hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz" ifadesi
önerildi.
AK Partinin anayasa önerisinde, "Yasama yetkisi,
Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Yürütme yetkisi, Başkan tarafından
kullanılır. Yargı görevi, bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yerine
getirilir" ifadeleri yer aldı.
"Anayasanın bağlayıcılığı ve
üstünlüğü" maddesinde, "Anayasa hükümleri bütün devlet organlarını ve
kişileri bağlar. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz" önerisi sunuldu.
MALİ, EKONOMİK VE SOSYAL HÜKÜMLER
Öneride "Mali, Ekonomik ve Sosyal Hükümler" bölümünde şu öneriler yer aldı:
"Bütçe ve Kesin Hesap
Kamu
idarelerinin harcamaları ile kamu iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu
tüzel kişilerinin harcamaları, kanunla belirlenen esas, usul ve sürelere
uygun olarak bütçelerle yapılır.
Merkezi yönetim bütçesinin
hazırlanması, uygulanması ve kontrolü kanunla düzenlenir. Bütçe
kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.
Bütçe
Komisyonu merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısını, malî yılbaşından en
az yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe
kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve malî yılbaşına kadar
karara bağlanır. Mali yılbaşına kadar bütçe kanununun kabul edilmemesi
halinde, bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki mali yıl bütçe
kanunundaki hükümler uygulanır.
Bütçe kanununun Genel Kurulda görüşülmesi sırasında, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunulamaz.
Merkezî
yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını
gösterir. Carî yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik
tasarıları ile carî ve izleyen yılların bütçelerine malî yük getiren
tasarı ve tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak
gösterilmesi zorunludur.
Merkezi yönetim kesin hesap kanunu
tasarısı, ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç altı ay
sonra Bütçe Komisyonu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.
Kesin hesap kanunu tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla birlikte
görüşülür ve karara bağlanır. Kesin hesap kanunu tasarısının
hazırlanması ve görüşülmesi ile ilgili diğer usul ve esaslar kanunla
düzenlenir.
Piyasaların geliştirilmesi
Devlet, para, kredi,
sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini
sağlayıcı ve geliştirici ve tüketicileri koruyucu tedbirleri alır;
piyasalarda fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve
kartelleşmeyi önler.
Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına
olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret
işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek malî
yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Başkana yetki
verilebilir."
SON HÜKÜMLER
"Son hükümler" bölümünde şu önerilere yer verildi:
"Anayasanın Değiştirilmesi
Anayasanın
değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte
biri tarafından yazılı olarak teklif edilebilir.
Anayasa değişikliği Meclis üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğu ile kabul edilir.
Başkan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları onaylayarak yayınlayabilir veya veto edebilir ya da halkoylamasına sunabilir.
Başkanca veto edilen kanunu, Meclis tarafından, üye tamsayısının beşte üçünün kararı ile halkoylamasına sunulabilir.
Meclis,veto edilen anayasa değişikliğine dair kanunu, üye tamsayısının en az
üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Başkan bu kanunu onaylayarak
yayınlar.
Halkoylamasına sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin
kanunların kabul edilmesi için, geçerli oyların yarısından çoğunun
kabul oyu olması gerekir.
Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki
tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında,
kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tabidir."
