Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığı sürecinde Erzurum’da şaşalı bir şekilde açılan Doğu’nun en büyük et tesislerinden Oral Et, hayvancılık sektöründeki krize dayanamadı.
Erzurum Ajans-Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığı sürecinde Erzurum’da şaşalı bir şekilde
açılan Doğu’nun en büyük et tesislerinden Oral Et, hayvancılık
sektöründeki krize dayanamadı. Zamanında Avrupa standardında olmasıyla
övünülen, toplam 28 bin metrekare alana sahip tesis kaderine terk
edildi.
Doğduğu topraklara yatırım yapmanın bedelini çok ağır
ödediklerini belirten işadamı Aydın Oral, “Vatanseverliğimiz, bize
pahalıya mal oldu. Hayvancılık öldü. Teşvikler, krediler Erzurum’a kadar
bir türlü ulaşmadı. Avrupa’nın sayılı tesisleri arasında gösterilen
tamamen bilgisayar donanımlı tesisimize işletme kredisi bulamıyoruz”
dedi.
Erzurum’da 70 milyon dolara kurulan ve dönemin Cumhurbaşkanı
merhum Turgut Özal tarafından hizmete açılan Avrupa standartlarındaki
Oral Et Entegre Tesisleri A.Ş.'nin kapısına kilit vurularak satılığa
çıkarıldı. Özel sektör tarafından Erzurum'a yapılan en büyük yatırımını
satmaktan başka çaresinin olmadığını vurgulayan Aydın Oral, "Ciğerim
yanıyor" dedi.
Erzurum- Artvin karayolu üzerindeki Sanayi Semtinde
1990 yılında Türkiye'nin en modern Et Entegre Tesislerini hizmete
açtıklarını anımsatan Aydın Oral, o yıllarda günde ortalama 800
büyükbaş, 6 bine yakın küçükbaş hayvan kesimi yaptıklarını söyledi.
Avrupa normlarını esas alan kombinanın yapımının yaklaşık 4 yıl
sürdüğünü ve tesislerin merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından
hizmete açıldığını ifade eden Oral şunları söyledi:
AYLIK MASRAFI 20 BİN LİRA
"Tesislerde 550 kadrolu işçi çalışıyordu. Irakla savaşan İran ordusu
ve Orta Doğu ülkelerinin büyük bir bölümünün et ihtiyacını Erzurum'dan
biz karşılıyorduk. 400 TIR tesislerin önünde et taşımak için kuyrukta
bekliyordu. Dönemin Başbakanı Tansu Çiller'in 5 Nisan kararları ile
çöküşe geçtik. Tesisin makine ekipmanı için Ziraat Bankası'ndan
aldığımız 2 bin 500 TL krediyi ödeyemez duruma düştük. Faizin faizi ile
bu krediyi yaklaşık 500 bin TL olarak geri ödemek zorunda kaldık.
Doğu'da hayvancılık yavaş yavaş tükenince biz de fabrikanın kapısına
kilit vurmak zorunda kaldık. Bir zamanlar cıvıl cıvıl olan 12 bin
metrekare alan üzerine kurulan tesisler şimdi kuş uçmaz, kervan geçmez
bir mekan oldu. Tesisin aylık masrafı 20 bin lirayı buluyor. İşletme
kredisi bulamıyoruz. Mecburen satılığa çıkardık. Hala, Avrupa'nın sayılı
tesisleri arasında gösterilen tamamen bilgisayar donanımlı tesisin bu
hali karşısında ciğerim yanıyor."
Doğu Anadolu'daki 40 bin hayvan
yetiştiricisine hizmet verdiklerini anlatan Aydın Oral, tesisleri
yeniden işletebilmek için, yüzlerce kez Ankara’ya gittiklerini ve sonuç
alamadıklarını söyledi.
Bütün hükümetlere derdini anlatabilmek için
Erzurum- Ankara arasında mekik dokuduğunu anlatan Aydın Oral, bu konuda
hiçbir siyasiden destek alamamaktan yakındı. Oral, "Sayın başbakanımız
sürekli olarak diyor ki, `72 milyon insanın Başbakanıyım.' Biz bu 72
milyon insanın içinde yok muyumuz? Ama ben inanıyorum ki Başbakana
Erzurum'un durumu iletilmiyor. Sayın Başbakan, Batı'daki işadamlarını
Doğuya, Güneydoğuya yatırım yapmaya teşvik yasaları çıkardı. Ama kimse
gelmedi gelmez de. Sayın Başbakana sesleniyorum biraz merhametiniz,
biraz insafınız varsa gelin. Erzurum'da Oral Eti yerinde görün ve
vekillerinizin ne kadar adil ne kadar adaletli olduğunu o zaman biz
değil siz takdir edin. Sayın Başbakan bu sızlanışımı inşallah duyarda
olaya müdahale eder veya gerekli yerlere talimat verir" dedi.
BELEDİYE ALSIN
Erzurum Büyükşehir Belediyesi'nin Erzurum'daki Et- Balık Kombinasını
satın aldığını buna karşılık bir kombina yaptırarak EBK'ya teslim
edeceğini anımsatan işadamı Aydın Oral, "Belediye gelsin parasızlıktan
çalıştıramadığımız bu dört dörtlük tesisi alsın. Her türlü kolaylığı
gösteririz. Böylesine muhteşem bir tesis, milli servet çürümeye terk
edilmesin. Cumhuriyet tarihinin Erzurum'daki en büyük özel yatırımı olan
kombinada eti, kemiği, derisi ve gübresi bile değerlendiriliyor. Ama
sıkıntılar hala devam ediyor. Fabrikanın özelliği komple bir entegre
tesis. Kesime girdiği an sucuk, sosis, salam, pastırma, kavurma ve en
son teknolojide bütün komputör sistemi teknolojiyle üretilmektedir" diye
konuştu.
BANKALAR KREDİ BİLE VERMİYOR
Erzurum’dan Maret
ve Pınar gibi ulusal bir marka çıkarmak için her türlü fiziki yatırımı
yapmış olduklarını anlatan Oral ailesinin bir başka ferdi Kadir Oral
ise, “yıllardır bankaların, bölge firmalarına ve yatırımcılarına şaşı
bakmaları neticesinde bu tür yatırımlar ya tam olarak randımanlı bir
şekilde işletmeye alınmıyor. Veya kaderlerine terk ediliyor. Batıda bu
ölçekteki yatırımların dörtte birini yapan firmalar, leblebi çekirdek
gibi kredi temin edebilirken, maalesef ilimizdeki bankacılık yıllardan
beri iki konut iki ihtiyaç kredisi temin etmekten öteye geçememiş. Buda
bankacılık yapıyoruz diyerek bölge insanına yıllarca yutturulmuştur ve
yutturulmaya da devam etmektedirler” dedi.
