Erzurum'da 12 Eylül'ün anatomisi!..

Erzurum Ajans-Bu yazı dizisinde Erzurum’un siyasi anatomisini, bir nevi en gerçekçi duruşunu göreceksiniz. Çünkü rakamlar en büyük gerçeklerdir. Bizde bu incelemede rakamları referans aldık.  29 Mart 2009 tarihinde gerçekleştirilen yerel seçimlerdeki il genel meclisi üyelikleri için kullanılan oy sayıları çıkış noktamız oldu. 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan ve halen tartışılan ‘Referandum’ sonucu ise gerçeğimiz…

Bu analizin esasını 29 Mart 2009 seçimleri oluşturmaktadır.  29 Mart seçimlerinin, bu değerlendirmeye esas teşkil etmesinin iki ana nedeni vardır. Birincisi aradan sadece 18 aylık bir süre geçmiştir ve görece olarak kısa olan bu süre içinde oy kullanmayı belirleyen siyasi eğilimlerde ciddi kaymaların olması zordur. İkincisi ise, her iki oylamada da kullanılan seçmen kütükleri Adres Kayıt Sistemi üzerinden sağlanan SEÇSİS kütükleridir. 

Bu kütüklere göre Erzurum’da;Tablodan da anlaşılacağı gibi, kayıtlı seçmen ve oy kullanan seçmen sayıları birbirine yakın olduğu gibi, geçerli oy sayısı da neredeyse aynıdır. Oylamaya katılmayanlardaki  6 bin 241 kişilik artışın sebeplerinden birisi de şüphesiz BDP’nin aldığı boykot kararıdır.

Ancak, öncelikli olarak kayıtlı seçmen, oy kullanan seçmen, geçerli oy, geçersiz oy ve oylamaya katılmayanlardan önce 324 bin 031 kişinin Evet oyunu açıklamak için değişimin ilçeler bazında incelenmesi gerekir.

Toplam seçmen sayısı 2 bin 279 kişi artmışken; Tortum İlçesi Bin 519 kişi azalmış ve Palandöken ilçesi 3 bin 839 kişi artmıştır.

Toplam seçmen sayısındaki artışa rağmen, oy kullanan seçmen sayısı 3 bin 962 kişi düşmüştür. Diğer ilçelerdeki küçük çaplı azalmalara ve artmalara rağmen, Karayazı, Tekman ve Karaçoban’daki yüksek katılmama oranı sonuç üzerinde etkili olmuştur. Dikkat çeken nokta, beklentilerin aksine Hınıs İlçesi’nde ciddi bir katılmama oranının söz konusu olmamasıdır. Palandöken İlçesi’nde ise seçmen sayısındaki artış oy kullananların sayısına da etki etmiştir.
Toplamda oy kullanan sayısı bir kısım ilçede 8 bin 630 kişi artarken diğer ilçelerde 12 bin 592 kişi azalmıştır. Geçerli oy sayılarındaki değişim ise bu duruma paraleldir. Bir diğer aydınlatıcı tablo da seçime katılmayanların sayısına ve değişim oranlarına ilişkindir:

Hınıs, Karayazı, Şenkaya, Tekman, Karaçoban, Palandöken ve Yakutiye İlçelerinde seçime katılmayanların sayısı toplam 13 bin 120 kişi artarken, diğer ilçelerde bu sayı; 6 bin 879 kişi düşmüştür.

2009 İl Genel Meclisi Seçimlerindeki partilere göre oy dağılımlarına bakıldığında, ortaya çıkan 324 bin 031 Evet oyunun açıklanması yolunda seçime katılım durumu pek de açıklayıcı gibi durmuyor. Yani bu kadar yüksek sayı ve orandaki Evet’in kaynağını başka yerde aramak gerek. 2009 İl Genel Meclisi oylarının il genelindeki dağılımı ve propaganda gruplarına göre toplamları ise şu şekildedir:

Bu tablodan topluca çıkarılması gereken iki temel sonuç vardır: birincisi, BDP’nin boykot çağrısı Erzurum’da karşılık bulamamış ve BDP’li seçmeler sandığa giderek Evet oyu vermiştir.

İkincisi de Hayır cephesindeki bir partinin, muhtemelen de MHP’nin seçmeninin önemli bir kısmı Evet oyu kullanmıştır. Çünkü bu tabloya göre Evet oyu sayısının 250 bin civarını geçmemesi gerekirdi. Ancak, bunun çok üstüne çıkarak 325 bine dayandı.