Dünden bugüne Erzurum'da eczacılık-2

Türkiye'nin ilk Eczacılık Fakültesi ise  1960 yılında öğretime başlayan Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'dir.

Ankara Eczacılık Fakültesi'nin açılmasına ön ayak olanlardan biride Erzurumlu askeri eczacı Prof.Dr.Mustafa Necip Suner'dir.

1907 yılında Erzurum'da doğan Mustafa Necip Suner ,1939 yılında İstanbul Üniversitesi Eczacı Mektebi'nden askeri eczacı olarak diploma almış,1943 yılında Gülhane Tıp Akademisi'nde Farmasötik Kimya ve Farmakotekni profesörü olmuştur.Baytop.1985

Ankara ve İstanbul 'dan sonra 1967 yılında Hacettepe Üniversitesi eczacılık fakültesi açılmıştır.

Bu gün ülkemizde  44 eczacılık fakültesi mevcuttur.

Bilimsel eczacılığın Erzurum'daki ilk  adresi olan  Eczacılık Fakültesi ise 4 temmuz 1997 yılında Atatürk Üniversitesi'nde   kurulmuş olup 1999 yılında öğretime başlamıştır.

1880 yılında Erzurum ilçelerinde eczane bulunmamasına rağmen merkezde gayrimüslimlere ait 3 eczanenin varlığından bahsedilmektedir.

Erzurum'da nüfusun 40 000 olduğu bu devirde,İtalyanDr.Lavin'in eczanesinin ilaç yönünden zengin olduğu ,Dr.Lavin'in burada eczacılık ve hekimlik yaptığı ayrıca eczanesinde kibrit,konserve ve sucuk sattığı ,diğer bir eczaneyi ise GiovanniRicci isimli bir şahsın işlettiği üçüncü eczaneyi ise sucuk ve pastırma uzmanı AgopUzunyan'ınçalıştırldığı bu eczanede de ilaç yanında sucuk ve pastırmanın satıldığı bildirilmektedir.(Baytop,1985)

1885  sayımında ise eczane sayısının 4 olduğu görülmektedir.

1888-1921 yılları arasında ise açılan ve kapanan eczanelerin sayısının 8 olduğu anlaşılmaktadır.

1890 yılına gelindiğinde Erzurum Belediyesi tarafından Belediye Eczahanesi faaliyete geçirilmiş bu eczanenin başına ise Erzurum Vilayeti Seyyar Eczacısı Hacı Ziyaeddin Efendi getirilmiştir.

Ziyaeddin Efendi'nin ayrılmasından sonra eczane ,eczacı vekili Vasilaki Efendi tarafından bir müddet çalıştırılmış 1894 yılından sonra belediye eczanesi 14 yıl müddetle Kosti efendi tarafından yürütülmüştür.
 
Tebriz Kapısı civarında bulunan bu eczane 1908 yılında bir müddet kapatılmış olsa da 1933 yılına kadar fonksiyonunu sürdürmüş belediyenin maddi sıkıntıya girmesi üzerine  eczane satılmıştır.

 Şükrü Bey'in Belediye Başkanı olduğu 1897 yılında ise belediye işlerini yürütenler arasında Ohannes isimli bir eczacı bulunmaktadır.(Küçükuğurlu,2008)

1899-1900 Yılı Salnamesinde Hasankale'de 1900 tarihinde belediye tabip vekili Osman isminde bir eczacıdan bahsedilmektedir.(Tarih Yolunda Erzurum Dergisi 1999,S,29)

Prof.Dr.Nuran Yıldırım'ın  arşivindeki bilgilere göre de 1911 yılında eczacılık mektebini bitiren Vahan Agop Efendi'nin Erzurum-Pasinler'de ki Yuvan Bedros Eczanesi'nde staj yaptığı belirtilmektedir.

Kemahlı Süvari Mülazım Abdulhalim Bey hatıratında ,Sarıkamış Harekatı (Aralık 1914)  sırasında Şenkaya'nın Kosor beldesinde  küçük bir eczanenin bulunduğunu,  bu eczaneden bir miktar ilaç ve sargı bezi aldıklarını ifade etmektedir(Akkılıç,2013)

1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı'nda Rus esaretine giren Oltu'da 1912 yılında bir eczane bulunmaktadır.(Badem,2010)

Erzurum da ilk Türk eczanesi ise Hacı Ziya Bey tarafından 1894 yılında açılmıştır. (Tarih Yolunda Erzurum Dergisi ,1999)

Erzurum Sihhat Müdürü Dr.Şerif Bey,1913 yılında Erzurum da  dört mülkiye tabibi ve ser tabip ile  dokuz askeri tabibin bulunduğunu ifade ederken şehirde belediye eczanesinin yanında Altı eczanenin olduğunu da belgelerinde ifade etmektedir. (Dr.Şerif Soylu,2011)

Bilindiği üzere Erzurum 1916-1918 yılları arasında Ruslar tarafından işgal edilmiş. Bu iki yıllık işgalden sonra şehrin nüfusu 8000'e kadar düşmüştür.

1919 tarihinde Erzurum  Kongresi'ne  Şebinkarahisar delegesi olarak katılan Dr.Cemil Şencan hatıraların da Merkez Eczane'sinin kendisine tahsis edildiğini ve burada hasta muayene ettiğini yazmaktadır.(Tarih Yolunda Erzurum Dergisi,1999)

1920 yılının son ayların da çiçek hastalığının artması üzerine Belde Eczanesi ile sıhhiye dairesinde ve GurabaHastahanesi'nde aşı yapıldığı bildirilmektedir.(Tarih Yolunda Erzurum Dergisi,1999)

Yanmış yıkılmış ve insanını kaybetmiş Erzurum'da  1925-1929 yılına gelindiğinde   2 Eczane'nin olduğu görülmektedir.(Küçükuğurlu,2008)

 1932 yılında yapılan Belediye seçimlerinde, Cumhuriyet Eczanesi'nin sahibi  Ecz. Hamdi Mengüç  meclis üyesi olarak seçilmiştir.

Erzurum eczacıları  arasında isminden sıkça bahsettiren Hamdi Mengüç  çok renkli bir kişilik olup yeni yapılan Cumhuriyet Oteli'nin tüm eşyalarını İstanbul'dan  getirmiştir.

 Ecz. Hamdi Mengüç 1937 yılında Erzurum'da vefat etmiş , dolayısıyla Cumhuriyet Eczanesi kapanmıştır. Bir yıl sonra  burayı satın alan Ecz.Sadullah Gökçek 1937 yılında tekrar eczaneyi hizmete açmıştır. (Küçükuğurlu,2011)

İl genel meclisinin 2.Şubat 1938 yılındaki toplantısında konuşan Vali Haşim İşcan ,vilayet dahilinde 21 doktor,16 sıhhat memuru,3 eczacı,5 dişçi ve 5 hemşirenin bulunduğunu söylemiştir.(küçükuğurlu,2014)

Bu tarihlerde "Vatan Eczanesi" isminde bir eczaneden de bahsedilmektedir. Küçükuğurlu,2008

Erzurumlu en eski eczacılardan biriside Erzurum Sıhhat Müdürü Dr.ŞerifSoylu'nun oğlu Ahmet Ziya Soyludur.

1941 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Eczacılık Mektebi'nden mezun olan Ahmet  Ziya Soylu İstanbul da İmalât sektöründe çalışmış ,daha sonra da milletvekili seçilmiştir.

 27.06.1947 tarihinde kurulan Verem Savaş Derneği'nin  kurucuları arasında Hakkı Paşa'nın oğlu Ecz. Mehmet Yazıcı bulunmaktadır.

 İlerleyen yıllarda Ecz. Mehmet Yazıcı Cumhuriyet Eczanesi'ni almış ve işletmiştir.

Erzurum'da ilk yazar kasayı kullanan Ecz.Mehmet Yazıcı olmuştur

Erzurum mebusu Vehbi Kocagüney  , II.Dünya Savaşından sonra Doğuda birçok yerde 40-50 000 kişiye bir hekim düştüğünü, sağlık konusunda en büyük sorunun ilaç yokluğu olduğunu, ilçelerde ilaç bulunmadığını, ilçe ve köylerde yaşayan vatandaşların ilaç almak için  çetin kış şartlarına rağmen Erzurum'a gittiklerini ama burada da ilaç bulamadıklarını, ilaç sıkıntısından dolayı karın sancısı çekenlerin  manda sütü içtiklerini, gözü ağıranlarında gözlerine mürekkep sürdüklerini ifade etmektedir.(Küçükuğurlu,2014)                                                                                                                                         
27 Mayıs 1955 tarihli Demokrat Doğu Gazetesi'nde yayınlanan listeye bakıldığında Erzurum'da  ,Ankara,İstanbul,Cumhuriyet,Erzurum,Şafak ve Yeni Eczane isimli  6 eczanenin olduğu anlaşılmaktadır. 

DEVAM EDECEK...
Yorum Yaz
  • UYARI: Konuyla ilgisi bulunmayan, hakaret içeren cümleler veya imalar, inançlara saldırı, şiddete teşvik yorumları onaylanmamaktadır.